Ndërsa pandemia e COVID-19 ka “ndalur jetën” në pjesën më të madhe të globit, pos masave emergjente të marra për mbrojtjen e jetëve njerëzore, mbajtjen në këmbë të ekonomisë, arsimit, biznesit a turizmit, jo pak shtete kanë menduar edhe për njerëzit e kulturës.
Mes tyre, edhe qeveria në krizë e Kosovës ka nisur tashmë implementimin e “pakos për kulturën”. Lajmi bëhet i ditur nga një deklaratë e përbashkët e organizatave kulturore në Kosovë.
DEKLARATA
Organizatat e pavarura kulturore të poshtënënshkruara vijnë me këtë:
KOMUNIKATË PËR MEDIA
Ne, si organizata kulturore aktive mirëpresim hapat e ndërmarra nga Qeveria e Republikës së Kosovës, e në veçanti iniciativën e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, për përkrahje të organizatave të skenës së pavarur në kuadër të Pakos Emergjente përballë ndikimit të COVID-19 në sektorin tonë.
Në takimin e zhvilluar me Ministren e Kulturës znj. Vlora Dumoshi, ne kemi konstatuar gjendjen e krijuar dhe ndikimet që kjo i sjell skenës përmes mbylljes së hapësirave kulturore, anulimit apo ndryshimit të festivaleve si dhe gjendjes ekonomike të organizatave që i kërcënon vendet e punës të shumë punëtorëve kulturor, si dhe ekzistencën e organizatave të ndërtuara me shumë mund dhe vetëflijim gjatë 20 viteve të fundit. Duke u pajtuar rreth nevojës për përkrahje emergjente nga MKRS, ne u dakorduam që të bashkëpunojmë në identifikimin e nevojave të organizatave dhe punëtorëve kulturor, planifikimin e ndërhyrjeve për zbutjen e impaktit, si edhe përshtatjen e programeve dhe planeve të organizatave në mjedisin e krijuar nga COVID-19.
Si përfaqësues të organizatave vlerësojmë se dëmtimi, mos-funksionaliteti dhe shuarja e iniciativave dhe strukturave do të ishte me pasoja të rënda shoqërore në Kosovë. Pas kalimit të situatës së pandemisë, ri-ndërtimi i këtyre iniciativave dhe strukturave, përpos që do të kërkonin angazhime shumë më të mëdha si njerëzore ashtu edhe financiare, do të krijonin një zbrazëtirë shumë-vjeçare, gjë që do të dëmtonte rëndë shoqërinë kosovare, sidomos në aspektet e diversitetit kulturor, demokracinë shoqërore, shprehjes së lirë si dhe kohezionit të përgjithshëm shoqëror. Ne propozojmë, që në harmoni me praktikat e mira ndërkombëtare dhe duke u bazuar në situatën faktike dhe analizën e risqeve, të caktohen kritere objektive që lejojnë vlerësimin e drejtë dhe transparent të përfituesve nga kjo skemë, si numrin e ngjarjeve të organizuara gjatë 12 muajve të fundit në nivel lokal, rajonal ose ndërkombëtar; posedimi i hapësirës kulturore; të ardhurat financiare të organizatës gjatë vitit të fundit; numri i stafit dhe niveli i harxhimeve operacionale; aktivitete të realizuara në bashkëpunime ndërkombëtare; dukshmëria e punës së organizatave dhe kritere tjera që i cakton grupi punues.
Në vazhdën e mbështetjes emergjente, poashtu propozojmë që autoritet publike që japin mbështetje për projektet kulturore, Ministria e Kulturës dhe Komunat në Republikën e Kosovës, të ofrojnë flekibilitetin e duhur dhe të nevojshëm për organizatat përfituese në raport me situatën e krijuar sa i përket projekteve që janë në realizim e sipër, por edhe ato që duhet të fillojnë në këtë kohë. Ky fleksibilitet do t’u mundësonte organizatave adaptim të planeve fillestare si pamundësi e realizimit të projekteve e programeve siç janë planifikuar fillimisht.
Për ta përfaqësuar grupin e organizatave dhe kontribuar në hartimin e programit emergjent, sipas kërkesës së Ministres së Kulturës, ne i propozojmë z. Ares Shporta dhe z. Florent Mehmeti si anëtarë të grupit punues.
Nga: 7 Arte, Anibar, Artpolis – Art and Community, Autostrada Biennale, CHwB Kosova, Dokufest, Shtatëmbëdhjetë, Kino ARMATA, LUMBARDHI, Oral History Kosovo, Qendra Multimedia, Teatri ODA dhe Termokiss.