Del dosja e objektit nr.206, si përgjohej ambasada gjermane

Autoriteti publikon dokumentet: Qytetarët e larguar do të vëzhgoheshin edhe jashtë Shqipërisë – Ngjarja e ambasadave e 2 korrikut të 1990, ku mijëra shqiptarë shpërthyen dyert e ambasadave perëndimore ishte shfaqja më e guximshme e qëndrimeve antiqeveritare dhe një prelud i ngjarjeve që do të ndodhnin në muajt në vijim. Dyndja e qytetarëve shqiptarë në ambasada në dokumentet e Sigurimit cilësohej se ishte një “veprim i kryer nga një masë njerëzish me pakënaqësi politike e me pikëpamje kundër pushtetit popullor, njerëz të degjeneruar vjedhës e aventurierë, huliganë e vagabondë që janë dënuar disa herë, njerëz të papunë e me mendimin për tu punësuar jashtë shtetit, njerëz të pakënaqur nga të ardhurat ekonomike, të rinj të paformuar e të gënjyer nga shokët e tyre si dhe njerëz që kanë të afërm dhe të njohur jashtë shtetit”.

Numri i personave që do të futeshin dhe do të largoheshin nëpërmjet ambasadave sipas informacioneve të Sigurimit ishte rreth 4.795 qytetarë, ku rreth 3.163 vetë do të largoheshin në drejtim të RFGJ-së. Në dokumentet e Sigurimit të Shtetit vërehet një shqetësim i madh që ky grup njerëzish mund të përdorej për rrëzimin e sistemit komunist. Duke pasur parasysh kontekstin e kohës, ku Shqipëria kishte ngelur bastioni i fundit komunist në Europë dhe ku presionet ndërkombëtare për liberalizimin e sistemit po shtoheshin, kjo frikë ishte e justifikuar. Në një raport sekret të Sigurimit të Shtetit shkruhej se “duhet bërë çmos që kjo masë njerëzish për tani dhe të ardhmen të mos kthehet në kontingjent të armikut. Në Shqipëri ata kanë njerëzit e tyre, familjet, farefisin dhe shokët që në tërësi bëhen me dhjetëra mijëra persona. Edhe në këtë rast duhet evituar që përmes tyre, armiku i jashtëm apo i brendshëm, të gjejë një shtresë apo grupe të favorshme penetrimi e veprimtarie kundër popullit e atdheut tonë”.

Edhe pse pushteti komunist ishte në grahmat e fundit në Shqipëri, gjuha dhe taktikat e përdorura nga Sigurimi i Shtetit, organi kryesor ku mbështetej diktatura komuniste, ishin të njëjta. Qytetarët e larguar nëpërmjet ambasadave do të vëzhgoheshin edhe jashtë Shqipërisë. Veprimtarinë kryesore Sigurimi i Shtetit, do ta përqendronte në Gjermani ku do të vendosej dhe numri më i madh i të larguarve. Do të hartohej një plan masash me qëllimin evidentimin e veprimtarisë së refugjatëve në Gjermani. Në një dokument të 25 korrikut 1990 përcaktoheshin këto masa:

1. Pas miratimit të vendimit dhe planit të masave, do të plotësohet sipas rregullit fashikulli i kësaj çështjeje të veçantë dhe do kryhen veprimet për regjistrimin e tij në Kartotekë.
2. Sipas listës emërore që do të sigurohet, do të bëhet kontrolli i refugjatëve në Kartotekat e Drejtorisë së Tretë dhe Drejtorisë së parë për të marrë dhe studiuar materialet që janë në ngarkim të tyre.
3. Të studiohen materialet e disa bp. që kanë ikur me këtë kontingjent dhe të shikohet mundësia e punës me ta.
4. Me anën e një letre operative do të njoftohet rezidentura e Bonit mbi ndjekjen e këtij problemi si çështje e veçantë, – do t’i dërgohet lista emërore e refugjatëve dhe do të udhëzohen të kryejë detyrat e të marrë masat përkatëse, si:
5. Të aktivizojë bashkëpunëtorin “6761” me detyrë konkrete në këtë drejtim, të interesohet për stabilizimin dhe qëndrimin fillestar të refugjatëve.

b.Me detyra të ngjashme aktivizohet dhe bashkëpunëtori “6759”, i cili ka mundësi të futet dhe në ambientet gjermane për të mësuar lidhur me këtë problem.

1. Të shfrytëzojnë kontaktet me burimet e tjera legale e ilegale për t’u informuar mbi vendndodhjen, qëndrimin, deklaratat e ndryshme që mund të bëjnë e intervistat që mund të japin, të cilat duhet t’i grumbullojnë e dërgojnë në Qendër, të evidentojnë lëvizjet e tyre në vendet e tjera.
2. Të shfrytëzojnë të gjitha rrugët e mundësitë për të mësuar mbi interesimin që do të tregojnë ndaj këtyre refugjatëve për t’i shfrytëzuar për interesat e tyre të arratisurit ose XXX e ndonjë tjetër, si dhe mbi përgatitjen agjenturore që personave të veçantë mund t’u bëhet nga organet e rendit.
3. Rezidentura të hartojë dhe dërgojë planin e masave për këtë çështje.

Në një dokument tjetër me të njëjtin motivacion, parandalimin e aktivitetit armiqësor të refugjatëve të ambasadave përcaktoheshin disa masa të tjera, si:

1. Do të aktivizohen elementët patriotë, kosovarë, miqtë e dashamirësit e vendit tonë për t’iu kundërvënë fushatës propagandistike të të larguarve, për t’i larguar ata nga rruga armiqësore, për t’u bërë presion e për të kërcënuar elementë të veçantë aktivë.
2. Do të intensifikohet puna në drejtim të mbajtjes nën kontroll dhe përpunim të krerëve të emigracionit shqiptar, si Leka Zogu, Zef Camaj, Ndue Gjokmarkaj etj., për të mësuar mbi interesimet, kontaktet dhe përpjekjen për shfrytëzimin e këtij kontingjenti për qëllime propagandistike apo diversive.
3. Në aspektin informativ do të synojmë të mësojmë:
4. Puna e zbulimeve të huaja para dhe pas largimit nga vendi ynë të qytetarëve që u futën në ambasadat e huaja dhe pas largimit nga vendi ynë të qytetarëve që u futën në ambasadat e huaja (cilat ishin nxitësit direktë, cilët ishin elementët drejtues e organizatorë të ngjarjes së 2 korrikut; mbi mundësinë e rekrutimeve të bëra gjatë qëndrimit në ambasada; mbi masat për kontrollin e përgatitjen agjenturore të tyre në kampet apo strehimet ku janë vendosur etj.
5. Mbi tendencat e të larguarve për grupim e krijim partish apo organizatash politike, gjatë kohës që gjenden nëpër kampe apo në ndikimin e synimeve të emigracionit reaksionar.
6. Mbi synimet politike të shteteve që i nxitën dhe i strehuan.

Agjentë të Sigurimit u infiltruan ndërmjet refugjatëve. Në një dokument kërkohej nga agjenti i inflirtuar “1472” të interesohej për këto çështje: “qëndrimi zyrtar gjermanoperëndimor ndaj të ardhurve, premtimet që iu jepen, seleksionimi i tyre, regjimi në vendet e përqendrimit, tendencat për grupime politike, nëse ka sinjale për aktivizim të shpejtë të tyre me detyra diversive, organizatorët e ngjarjes, lidhjet eventuale me zbulimin gjermanoperëndimor, elementët e penduar që mund të shfrytëzohen nga ne, elementët më të armiqësuar të evidentuar deri tani, trajtimi dhe puna që po bëhet me intelektualët etj”. Ky problem kërkohej të ndiqej me përparësi.

Në një tjetër dokument jepej porosi nga ministri i brendshëm që:

1. Të bëhen përpjekje për të siguruar sa më shumë informacion nga përpunimi i refugjatëve që ikën nëpërmjet ambasadave, me synim për të zbuluar organizatorët që kanë mbetur brenda vendit. Kjo do të ishte një goditje e madhe për të sqaruar këtu situatën dhe goditur elementin armik.
2. Të studiohen e shfrytëzohen kosovarët për sa thuhen në germën “a”.
3. Qoftë edhe duke paguar diçka, të siguroni filmimin e refugjatëve në kampe, kushtet e punës dhe të jetesës duke theksuar anën negative të problemit.

Dosjet e Sigurimit mbi ambasadat përmbajnë informacione dhe për refugjatët që mbanin qëndrim negativ ndaj regjimit komunist, por dhe për elementët e penduar që kërkonin të ktheheshin në Shqipëri dhe mund të përdoreshin nga propaganda komuniste. Ka dhe informacione të takimit të elementëve zogistë me refugjatët. Pjesë e dokumenteve të Sigurimit ishin dhe profili, biografia e refugjatëve që ishin kundër regjimit, hetimi, kush ishin organizatorët e ngjarjeve në ambasada, etj.