Nga MSc.Sonila Luzi –psikologe edukimi
Prindërit kanë një rol themelor në zhvillimin e sferës emocionale të fëmijës dhe në mënyrën se si ai do të shprehë, kuptojë dhe rregullojë emocionet gjatë gjithë jetës.
Të gjitha qeniet njerëzore kanë emocione themelore dhe shprehje universale që zhvillohen dhe marrin një vlerë tjetër bazuar në kontekstin kulturor në të cilin gjenden. Në fakt, në disa kultura shprehja e disa emocioneve konsiderohet pozitive dhe në kultura të tjera jo. Për shembull, zemërimi në kulturat perëndimore nuk shikohet në të njëjtën mënyrë si në kulturat lindore. Mënyra në të cilën emocionet i paraqiten fëmijës do të ndikojë në mënyrën se si ai do të lëvizë në botë dhe mënyrën se si ai do të ndërveprojë dhe interpretojë kontekstin në të cilin jeton. Interpretimi i shprehjes së gjendjes emocionale të fëmijës nga i rrituri, ndjeshmëria e nënës, aftësia për të lexuar dhe kuptuar sinjalet e saj, aftësia për të reaguar në kohën e duhur dhe në mënyrën e duhur do të ndikojë në zhvillimin e përgjithshëm të kësaj të fundit dhe zhvillimin emocional të tij. Bagazhi emocional i të vegjëlve është i ndërlidhur me kulturën përreth, me llojin e marrëdhënies së vendosur me fëmijën nga kujdestari dhe me atë që psikologjia përcakton filozofinë meta-emocionale. Prindërit kanë një rol themelor në zhvillimin e sferës emocionale të fëmijës dhe në mënyrën se si ai do të shprehë, kuptojë dhe rregullojë emocionet. Fëmija do të ketë ide dhe ndjenja për këto të fundit, bazuar në mënyrën se si ata shikohen dhe menaxhohen nga prindërit në jetën e përditshme. Për shembull, mënyra në të cilën i rrituri përballet me emocionin e tij dhe atë të fëmijës ndikon në idenë që vetë fëmija do të formulojë në lidhje me të. Nëse i rrituri beson se frika është një emocion për tu shmangur, ka shumë të ngjarë që edhe ideja e fëmijës të jetë e njëjtë. E gjithë kjo përcaktohet si filozofia e meta-emocionit (Gottman, Katz and Hooven, 1997).
Trajnimi i fëmijëve për të shprehur emocionet
Disa prindër praktikojnë socializimin emocional qëllimisht, duke përdorur strategji të synuara në bashkëveprimin me fëmijën për të promovuar shprehjen, kuptimin dhe vetë-rregullimin e emocioneve në lidhje me normat e kontekstit shoqëror dhe kulturor përreth. Ata, duke qenë në kontakt të ngushtë me fëmijën, transmetojnë të gjitha njohuritë e tyre në lidhje me emocionet, duke përcjellë modele ekspresive të këtij të fundit, duke transmetuar informacion rreth tyre dhe duke kontribuar dhe ndikuar në zhvillimin e kompetencës emocionale, duke i bërë fëmijët e tyre të aftë të rregullojnë më mirë gjendjen e tyre emocionale dhe rrjedhimisht të jenë më të aftë në ndërveprimet shoqërore me bashkëmoshatarët dhe më të aftë shoqërisht. Këta prindër janë të vetëdijshëm për emocionet e tyre pozitive dhe negative dhe janë në gjendje t’i zbulojnë ato edhe tek fëmijët e tyre. Prindërit të cilët e përvetësojnë këtë stil edukativ zbatojnë një filozofi meta-emocionale, të quajtur Filozofia Emocionuese. Këta mund të konsiderohen si trajnerë të emocioneve (Gottman, Katz and Hooven, 1996), pasi ato drejtojnë fëmijët dhe i mbështesin ata gjatë shprehjes së emocioneve pozitive dhe negative.
Mënyra në të cilën prindërit trajtuan emocionet e tyre dhe emocionet e fëmijëve të tyre gjatë kësaj periudhe veçanërisht të vështirë, sigurisht që do të ndikojë në idenë që të vegjlit formulojnë për frikën, trishtimin, zemërimin dhe shumë emocione të tjera. Ka shumë prindër të cilët, gjatë periudhës së karantinimit, të frikësuar nga emocionet e tyre negative, reaguan duke shmangur problemin, për shembull duke mos folur për fëmijët e tyre ose duke shtyrë vëmendjen në fokuset e tjera, duke shkaktuar shumë më shumë ankth dhe më shumë konfuzion tek të vegjlit. Këta të rritur kanë humbur një mundësi të rëndësishme për të qenë në gjendje të mësojnë fëmijët e tyre, përmes një eksperience të drejtpërdrejtë dhe të përbashkët, për të menaxhuar gjendjen e tyre emocionale dhe për t’i mësuar ata rëndësinë e pranimit dhe jetesës së çdo emocioni plotësisht, pozitiv ose negativ. Dmth. Filozofia meta-emocionale e prindërve është thelbësore për zhvillimin emocional të fëmijës dhe, si e tillë, duhet të bëhen studime të mëtejshme se si të promovohet një stil prindëror të cilët stërvisin emocionet. Prandaj do të ishte e këshillueshme që të përqendrohet vëmendja dhe kërkimi i ardhshëm mbi parandalimin, në mënyrë që një stil prindëror i orientuar drejt shmangies dhe mospranimit të emocioneve negative të mund të shmanget ose rregullohet. Do të ishte e nevojshme të formulohen takime kërkimore-ndërhyrëse dhe informuese dhe trajnuese brenda konteksteve arsimore që përfshijnë të gjithë të rriturit,prindërit e nxënësve në shkolla.Psikologët e shkollave duhet të ndihmojnë , udhëzojnë dhe trajnojnë prindërimin pozitiv. Besimi dhe përgjegjshmëria janë dy gjëra që I japin zemër si prindit dhe fëmijës,në po të njënjtën betejë.Një prind duhet të mësojë ,të përfaqësojë ,të ndërmjetësojë,të nxisë dhe të mbështësë fëmijën e tij .Edhe më të vështirë e bën kërcënimi I pashpirt e plot enigma I një virusi që kërcënon fort shëndetin tone fizik por lëkund fort edhe shëndetin tone mendor.Një prind sot meson edhe me shumë.Njoh mirë se çfarë substance të paqëndrueshme kanë emocionet tona, megjithatë, unë shoh një lloj arratie të bukur, drejt së cilës, për mes dijes dhe dashurisë prindërore mund të përparojmë.Besoj se një prind krijon një botë të veçantë për fëmijën e tij dhe në atë botë, e cila ndodhet brenda nesh, ne duhet të kërkojmë të ardhmen…
Dt.15.02.2021
