Nga Ermand Mertenika *- Aktiviteti elektrik i neuroneve që popullojnë trurin e njeriut bën pjesë në bazën e të gjitha mendimeve, ndjenjave dhe veprimeve që kryejmë. Kjo është arsyeja pse është kaq e vështirë të kuptohet se çfarë po bëjnë neuronet në çdo kohë; gjithçka që përbën jetën tonë mendore konsiston në atë kërcim të pashpjegueshëm që shkon nga frekuenca me të cilën neuronet dërgojnë impulse elektrike në shndërrimin e këtij procesi shumë të thjeshtë në mendje me gjithë kompleksitetin e tij. Truri ynë (Celebrali) është organi më kompleks i cili manaxhon të gjithë qënien tonë. Truri unë përbëhet nga matrica më e dendur e neuroneve dhe pikerisht kjo matricë neurotike gjeneron valët elektrike të cilët monitorohen me anë të një pajisjeje diagnostikimi të vecantë. Truri yne karakterizohet nga disa vale elektrike të cilët gjithashtu percaktojnë gjendjen e tij (Gjëndje qetësie apo aktivitet te lartë) Valët e Delta (frekuenca 1-3 Hz) janë ato vale me frekuenca shumë të ulta. Ato janë karakteristike për fazën e gjumit të thellë.
Megjithëse truri yne është në një gjendje pushimi të thellë, kjo nuk do të thotë që nuk ëeshte i aktivizuar, por është i zënë me procese që nuk varen nga të qenit në një gjendje të ndërgjegjes dhe procese të cilët nuk dihen rracionalisht dhe të pa shpjegueshme shkencërisht. Valët Theta (frekuenca 3,5 – 7,5 Hz) janë vale me frekuenca te ulta. Keto vale percaktojne relaksim dhe zhytjen në kujtime dhe fantazi, dhe gjithashtu dhe fazën e gjumit REM (Rapid Eye Movement) faza e levizjes se shpeshte të syrit , e cila është ajo në të cilën ne ëndërrojmë. Valet Alfa ( frekuenca 8-13 Hz) janë një lloj i valës së trurit që ka frekuencë pak më të lartë. Gjatë kësaj faze truri ynë është në vetëdije dhe në fazë relaksi (shëtitje e qetë në park apo në liqen etj) Gjendja elektrike celebrale është e qetë. Valet Beta (frekuenca 12-33 Hz) Aktiviteti nervor në valët Beta është intensiv (Frekuenca e lartë) Ato kanë të bëjnë me veprime që kërkojnë qëndrim në një gjendje të caktuar gatishmërie dhe menaxhim të shkathët të kujdesit, të tilla si një fjalim para një auditori të gjerë, procesi i përgjigjes së një pyetjeje provimi, etj. Kështu, ky lloj i valëve të trurit është i lidhur me një menaxhim dhe focus të lartë të vëmendjes në varësi të objektivave. . Valet Gama (Frekuenca 25-100 Hz) Këto janë lloji i valëve të trurit me frekuencën shume të lartë Ato shfaqen në gjendje zgjimi të menjëhershëm dhe prania e tyre lidhet me shfaqjen e vetëdijes, me zgjerimin e fokusit të vëmendjes dhe me menaxhimin e kujtesës apo dhe aktivitete te ndryshme. Pajisja diagnostikuese e cila dedekton , monitoron dhe mat frekuencen e valëve elektrike të trurit emërtohet Elektro-Encefalograf (EEG) .
Elektro-Ecefalografi është një aparaturë mjekësore e cila përbëhet nga njesia qëndrore (procesori) dhe elektodat (dedekotret) të cilët vendosen në kokën e pacientit. Elektrodat janë të lidhura me njësinë qëndrore të monitorimit elektronik. Në njerëz të shëndetshëm, elektroencefalografia gjen modele karakteristike të aktivitetit ritmik, në varësi të gjendjes së zgjimit dhe performancës njohëse: në gjendje të zgjuar, të relaksuar me sy të mbyllur, ndodhin valë alfa (8-12 Hz); me sy hapur, ndodhin valë beta (13-30 Hz). Gjatë sforcimit mendor, valët gama shfaqen në intervalin e frekuencës mbi 30 Hz. Gjatë gjumit, nga ana tjetër, valët theta (4-8 Hz) dhe valët delta (<4 Hz) janë tipike. Devijimet themelore nga këto lëkundje tregojnë proceset neurologjike të sëmundjes. Elektroencefalografia është veçanërisht e rëndësishme për diagnostikimin dhe ndjekjen e epilepsive, në të cilën ndodhin shkarkime të ngjashme me krizat e grupeve të mëdha të qelizave nervore. EEG ndihmon për të përcaktuar llojin dhe kohëzgjatjen e krizave dhe (në rastin e fokusit) epilepsi) për të identifikuar vatrat e krizës. Elektroencefalografia përdoret gjithashtu për çrregullime të tjera të vetëdijes: Në ilaçin e gjumit, shpesh regjistrohet një EEG gjithë natën. Nga hipnograma e regjistruar, ndër të tjera, vonesa për të rënë në gjumë, kohëzgjatja dhe shpërndarje të fazave të gjumit, dhe reagimet e zgjimit mund të lexohen. Në shumicën e rasteve, elektroencefalografia kombinohet me metoda të tjera të matjes fiziologjike si polisomnografia, p.sh. elektrokardiografia (EKG) ose oksimetria e impulsit (përcaktimi jo-invaziv i arterieve oksigjen përmbajtja). Në këtë mënyrë, ndryshe çrregullime gjumi të tilla si pagjumësia, parasomnia ose disomnia mund të zbulohen dhe objektivizohen. Përveç kësaj, elektroencefalografia ndihmon për të përcaktuar thellësinë e anestezise, si dhe thellësia e komë. Elektroencefalografia është një mjet për përcaktimin e vdekjes se trurit. Meqenëse lëvorja cerebrale tregon aktivitet të vazhdueshëm elektrik edhe në gjendjen e pushimit, mungesa e së njëjtës konsiderohet tregues i indit të vdekur në mënyrë të pakthyeshme.
Përveç aplikimeve të saj klinike, elektroencefalografia përdoret gjithashtu shpesh në kërkime. Këtu, ndryshimet përkatëse në kurbën EEG janë zakonisht më delikate dhe nuk mund të lexohen drejtpërdrejt, por duhet të filtrohen duke përdorur softuer statistikor. Elektroencefalografia shpesh përdoret për të matur reagimet dhe kohën e reagimit ndaj disa stimujve në eksperimente. Elektroencefalografia është veçanërisht e përshtatshme për këtë qëllim sepse ajo ka një rezolucion të lartë kohor (në intervalin milimetër). Elektroencefalografia është përdorur komercialisht dhe terapeutikisht për disa vjet në të ashtuquajturat ndërfaqe truri-kompjuteri (BCI). Kjo teknologji lejon që kompjuterët të kontrollohen drejtpërdrejt duke përdorur valë të trurit dhe përdoret për qëllime lojrash, por gjithashtu lejon që të paralizuarit e rëndë të komunikojnë me jashtë botë. Elektroencefalografia është një metodë ekzaminimi krejtësisht e sigurt dhe e padëmshme. Vetëm elektrodat janë të bashkangjitura në skalpin e jashtëm të kokës dhe sinjalet elektrike që janë gjithsesi të pranishme rrjedhin. Pacienti ose subjekti nuk është i ekspozuar ndaj rrezatimit ose ndonjë rreziku tjetër. Një ekzaminim rutinë zgjat rreth 20-30 minuta; elektroencefalografia afatgjatë mund të jetë e nevojshme për pyetje të veçanta.
* (Inxhinier Bio-Medikal)
