Skocezëve do t’u jepet një mundësi tjetër për të votuar për pavarësinë më 19 tetor 2023 – duke supozuar se gjykatat dhe Boris Johnson nuk do të bllokojnë masën.
Sipas planeve të shpallura nga ministrja e parë skoceze, Nicola Sturgeon të martën, parlamenti skocez (Holyrood) do të nxjerrë ligje për një referendum të dytë jodetyrues mbi referendumin skocez që do të zhvillohet vitin e ardhshëm.
Megjithatë, edhe Sturgeon pranoi se rruga drejt zhvillimit të atij votimi është e pasigurt, pasi ajo zbuloi se qeveria e saj i ka kërkuar gjykatës së lartë të Mbretërisë së Bashkuar të vendosë nëse Skocia ka fuqinë për të mbajtur një referendum pa lejen e Londrës.
Sondazhi i parë, në vitin 2014, në të cilin pala pro Bashkimit triumfoi me 55 për qind me 45 për qind, pasoi vendimin e kryeministrit të atëhershëm David Cameron për t’i dhënë përkohësisht Holyrood pushtetin për të mbajtur një referendum.
Pasi partitë pro-pavarësisë fituan shumicën e vendeve në zgjedhjet e vitit të kaluar në Holyrood, Sturgeon argumentoi se qeveria e saj tani kishte një mandat për të mbajtur një votim të ri. Johnson dhe ministrat e Mbretërisë së Bashkuar nuk ranë dakord, duke vënë në dukje deklaratat nacionaliste të vitit 2014 se referendumi i parë do të ishte një ngjarje “një herë në brez”.
Në fjalimin e saj para ligjvënësve skocezë, i cili përcaktoi udhërrëfyesin për atë sondazh të dytë, Sturgeon tha se opsioni i saj i preferuar mbetej një përsëritje e transferimit të pushteteve të vitit 2014, i njohur si një urdhër i Seksionit 30.
Por këtë herë, asnjë pëlqim i tillë nga Westminster nuk do të ketë. Një zëdhënës i numrit 10 tha përpara deklaratës së Sturgeon se pozicioni i Londrës është i pandryshuar dhe se “tani nuk është koha për të folur për një referendum tjetër”.
Pavarësisht, Sturgeon tha se do t’i shkruante Johnson-it për të kërkuar pëlqimin zyrtar për mbajtjen e votimit. Nëse, siç pritej, Johnson e refuzon atë thirrje, qeveria skoceze është e vendosur të vazhdojë gjithsesi.
“Unë kurrë nuk do të lejoj që demokracia skoceze të jetë e burgosura e Boris Johnson ose e ndonjë kryeministri tjetër,” tha Sturgeon.
Ministrja e parë njoftoi se zyrtari kryesor ligjor i qeverisë skoceze i ka shkruar Gjykatës së Lartë të Mbretërisë së Bashkuar për të kërkuar një seancë dëgjimore nëse Skocia ka fuqinë për të mbajtur një referendum jodetyrues, edhe nëse Westminster refuzon të japë pëlqimin. Kjo do ta lërë shtytjen për një referendum tjetër në mëshirën e gjyqtarëve më të lartë të Anglisë.
Nëse gjyqtarët pajtohen me nacionalistët dhe vendosin se Sturgeon ka fuqinë për të mbajtur një votim konsultativ, qeveria skoceze do të vazhdojë me planet për një votim në tetor 2023 për të njëjtën pyetje që u përdor në 2014: “A duhet Skocia të jetë një vend i pavarur?”
Nëse gjyqtarët nuk pajtohen dhe vendosin se kompetencat për të mbajtur çdo formë referendumi i takon vetëm Westminster-it, Sturgeon tha se partia e saj në vend të kësaj do të konkurronte në zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme në Mbretërinë e Bashkuar – që priten në 2024 – për të njëjtën pyetje të vetme nga referendumi i 2014-ës.
“Nuk do të ishte fundi i çështjes – larg tij,” tha Sturgeon për çdo betejë gjyqësore të dështuar. Tani për tani, të gjithë sytë skocez janë drejtuar nga Gjykata e Lartë e Londrës.
