Kosova

Korrupsioni ‘mbretëron’ në vendet Ballkanit Perëndimor të cilat shpresojnë të futen në BE

14:14 - 29.06.22 Gazeta Shqiptare
GSH APP Download on Apple Store Get it on Google Play

Vendet në pritje për tu anëtarësuar në BE, si Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia kanë dështuar kryesisht në regjistrimin e ndonjë progresi real në uljen e korrupsionit dhe përmirësimin e demokracisë gjatë katër viteve të fundit, parakushte themelore për anëtarësimin në BE.




Gjendja e vështirë e vendeve të Ballkanit Perëndimor ishte në qendër të vëmendjes në samitin e fundit BE-Ballkani Perëndimor në Bruksel. Udhëheqësit e zemëruar rajonalë dolën në skenë për të treguar me gisht BE-në, mungesën e unitetit të saj, premtimet e paplotësuara dhe madje akuzuan BE-në se nuk kishte shtëpinë e saj të rregullt.

Ndërsa disa nga zhgënjimet e tyre ishin të justifikuara, Gazeta Shqiptare hedh një vështrim më të afërt për të parë se sa larg kanë përparuar në vitet e fundit për sa i përket mbajtjes së rregullit nw shtëpinë e tyre.

Rezultatet nuk janë aspak mbresëlënëse.

Shqipëria aplikoi për anëtarësim në vitin 2009 dhe u bë kandidate zyrtare në 2014. Që atëherë, ajo ka punuar për të përmbushur një sërë kushtesh të përcaktuara nga Komisioni. Këto kushte, gjithsej 15, janë deklaruar të plotësuara nga Brukseli, por organizatat e pavarura po të lusin të ndryshojnë.

Indeksi i perceptimit të korrupsionit i Transparency International ka rënë ndjeshëm midis viteve 2016 dhe 2021, duke rënë nga 39 në 35 pikë nga 100 e mundshme.

Aktualisht është në nivelet e vitit 2014 dhe mezi është përmirësuar nga viti 2012 kur vendi u përfshi për herë të parë. Kjo tregon pak progres në një dekadë, dhe çështje të veçanta të ngritura vazhdimisht gjatë viteve përfshijnë kapjen e shtetit, dhunën policore, korrupsionin e nivelit të lartë dhe kontrollet dhe balancat e dobëta.

Duke kaluar në Indeksin e Freedom House, Freedom in the World, është një histori e ngjashme. Shqipëria ka rënë gjatë pesë viteve të fundit, nuk ka pasur progres dhe ende renditet si “pjesërisht e lirë” për sa i përket lirive dhe demokracisë që gëzojnë qytetarët.

Gjërat bëhen edhe më keq kur shikojmë peizazhin e lirisë së medias, pasi vendi ka rënë me më shumë se 20 vende më poshtë në renditjen globale që kur kryeministri Edi Rama erdhi në pushtet në 2013.

Edhe Departamenti Amerikan i Shtetit ka qenë konsistent në kritikat e tij të ashpra për abuzimet e të drejtave të njeriut, një sistem gjyqësor tejet të korruptuar, dështimin për të shuar trafikun e qenieve njerëzore, kultivimin e drogës dhe krimin e organizuar dhe asnjë përparim në luftën kundër korrupsionit apo pastrimit të parave.

Fotografia është paksa më rozë në Maqedoninë e Veriut, e cila ka qenë në listën e pritjes së bllokut për rreth 17 vjet. Me rrugën e saj të anëtarësimit të lidhur me Shqipërinë fqinje, përparimi i saj ka qenë më i prekshëm.

Si Freedom House ashtu edhe Reporterët pa Kufij raportojnë progres çdo vit nga vendi, megjithëse me një ritëm të çuditshëm. Mjedisi mediatik, ndonëse ende i fragmentuar dhe i rrënuar nga presioni politik dhe dezinformimi, po përmirësohet.

Liritë demokratike po rriten gjithashtu, me vendin që arriti rezultatin më të lartë të të gjitha kohërave prej 67 nga 100 vitin e kaluar, edhe pse ende nuk ka hequr dorë nga statusi “pjesërisht i lirë”.

Ndërsa ka problemet e saj, Maqedonia e Veriut shpesh i kalon fqinjët e saj për sa i përket azilkërkuesve në Evropë, krimit të organizuar dhe incidencës së trafikut të drogës

Mali i Zi, një nga dy vendet e vetme rajonale që hapi bisedimet e pranimit, ka bërë gjithashtu më mirë se sa pritej. Ritmi aktual i negociatave është i ngadaltë dhe me këtë ritëm, vendi mund të shpresojë të bashkohet me bllokun në rreth 90 vjet. Thënë kështu, ka përparim në disa fusha.

Transparency International vërejti një rritje të vogël nga viti 2018, vetëm një pikë në vitin 2021. Megjithatë, tabloja e përgjithshme ishte përmirësuar nga viti 2014 kur arriti në nivelin më të ulët prej 42, katër pikë më keq se rezultati i sotëm.

Ai po përmirësohet gjithashtu për sa i përket lirive demokratike dhe shoqërore, duke u rritur nga 65 në 2019, në 62 në 2020 dhe në 67 në 2021. Ndërsa renditet ende si pjesërisht i lirë, progresi duket se është duke u zhvilluar, edhe mjedisi në lirinë e medias, pasi u rendit në vendin e 63-të në vitin 2021, nga 104 një vit më parë.

Megjithatë, gazetari Jovo Martinoviç tha se nuk ka vullnet të vërtetë politik për të luftuar korrupsionin dhe dobësia e sistemit gjyqësor do të thotë se ka pak në rrugën e përgjegjësisë.

“Mali i Zi është i paaftë për të çuar përpara bisedimet e pranimit me BE… Problemi thelbësor është korrupsioni dhe një gjyqësor që vështirë se funksionon, i cili është më i keq se në Shqipëri. Është e pamundur të përballesh me korrupsionin këtu”, tha ai për EURACTIV.

Serbia ka performancën më të keqe në rajon, madje më shumë se Shqipëria. Transparency International raportoi se që nga viti 2016, kur shënoi 42 pikë, ka qenë në një trajektore në rënie, duke u bërë më e korruptuar dhe duke shënuar vetëm 38 vitin e kaluar.

Kjo shoqërohet me një rënie të lirive demokratike që kur partia e presidentit Aleksander Vuçiç erdhi në pushtet. Vendi, duke negociuar pranimin dhe së fundmi hapi një kapitull të ri, ra nga i lirë në pjesërisht i lirë në vitet e fundit në vend që të regjistronte një përmirësim.

Departamenti Amerikan i Shtetit gjithashtu nuk u përmbajt. Ata kanë bërë kritika të konsiderueshme në vitet e fundit për mungesën e diversitetit të medias, kapjen e shtetit, abuzime të konsiderueshme të të drejtave të njeriut, akte të shumta serioze të korrupsionit qeveritar dhe krime që synojnë komunitetin LGBTI dhe ata me aftësi të kufizuara.

Shumë krime ndaj këtyre njerëzve, si dhe ndaj anëtarëve të tjerë të shoqërisë si gratë, shoqëria civile dhe shoqëria në tërësi, mbetën të pandëshkuara.

Kosovës dhe Bosnjë-Hercegovinës nuk i është dhënë ende statusi i kandidatit, me të parët që ende nuk gëzojnë liberalizimin e vizave. Në mesin e fqinjëve të tyre, Kosova ka regjistruar një rritje të konsiderueshme në të gjitha fushat në vitet e fundit, shpesh duke u renditur mbi homologët e saj shpresëdhënës në BE.

Komisioni Evropian pranon se duhet bërë më shumë për reformat e sundimit të ligjit në Ballkanin Perëndimor, pas një raporti të Gjykatës Evropiane të Audituesve, i cili e konsideroi punën e BE-së prej 700 milionë eurosh “të paefektshme” dhe “jo të suksesshme”.

Në përgjithësi, situata për korrupsionin, krimin e organizuar, lirinë e medias, demokracinë, të drejtat e njeriut dhe çështje të tjera politike nuk është e ndritshme në Ballkanin Perëndimor. Pavarësisht qindra miliona të hedhura në vendet shpresëdhënëse nga Komisioni Evropian, organizatat e pavarura raportojnë kthim prapa dhe jo përparim.

Kjo çon në pyetje mbi efektivitetin e parave të investuara, siç vërehet nga Gjykata Evropiane e Audituesve, si dhe trajektoren e rrugës së tyre drejt BE-së.


Shfaq Komentet (0)

Shkruaj nje koment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

* *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.