Nga Dashnor Kaloçi
Pjesa e gjashtë
Memorie.al publikon disa dokumente arkivore të nxjerra nga Arkivi Qendror i Shtetit në Tiranë (fondi i ish-Komitetit Qendror të PPSh-së), të cilat i përkasin vitit 1982, ku ndodhet një dosje me relacione, raporte, udhëzime, informacione, letra, proces-verbale mbledhjesh të Byrosë Politike, Sekretariatit të Komitetit Qendror, etj., lidhur me “veprimtarinë armiqësore” të anëtarit të Byrosë Politike dhe ministrit të Mbrojtjes Popullore, Kadri Hazbiu, si dhe disa prej bashkëpunëtorëve të tij më të ngushtë, si: Feçor Shehu, Mihallaq Ziçishti, Llambi Peçini, Zoi Themeli, etj., të cilët u akuzuan nga Enver Hoxha, si “bashkëpunëtorët kryesorë të poli-agjentit Mehmet Shehu”.
Në dosjen në fjalë, ndodhet edhe një dokument me autokritikën e Kadri Hazbiut, e cila mban datën 27 shtator 1982, dërguar Enver Hoxhës dhe Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSh-së, lidhur me “punën e tij të dobët në krye të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe mungesën e vigjilencës, për mos zbulimin e grupeve armiqësore, të cilat të gjitha i kishte zbuluar partia dhe shoku Enver”. Në këtë dokument, ish-kreu i Ministrisë së Brendshme, shkruan: “Aty nga fillimi i shtatorit kur isha duke u qethur, më vjen një shofer që punon me linjat e transportit me jashtë e më thotë se, duke u kthyer nga jashtë, shoferët i kishin folur keq për fatin tim.
Nuk e pyeta se çfarë i kishin thënë, por i thashë që të shkonte e ta raportonte aty ku duhej. Ai, shtoi më hollësisht se kishte folur me shoqëruesin që rri me mua, që dhe këtë e porosita që të raportonte. Ai më tha se e kishte bërë këtë gjë. Nuk e di se për këtë rast i kam thënë apo jo, shokut Hekuran. Mbas disa ditësh kur u ktheva nga një shërbim 3-4 ditor, në familjen time për të parën herë më thanë, se po na marrin në telefon e të tjera, në takime pyesin për ty, ku je e si je, sepse kemi dëgjuar gjëra jo të mira, sikur ne jemi arratisur familjarisht jashtë shtetit, sikur unë jam shkarkuar nga detyra si Ministër i Mbrojtjes, etj. Ju thashë se kushdo që pyet për ne, ju thoni jemi mirë dhe mos u fusni më tej në muhabete.
Theksoj se këto gjëra janë përhapur aq shumë saqë edhe një punëtore nga ato që shërben në familjen time, u largua pa pritur, se me mua e me familjen time, diçka po ndodh. Të gjitha këto gjëra, ja kam thënë shokut Ramiz, bashkë me mendimin tim se s’po luftohet aq sa duhet kundër këtyre parullave të dëmshme dhe se ato në radhë të parë, po përhapen nga Tirana”.
Po kështu në dokumentin në fjalë ndodhet gjithashtu edhe prces-verbali i mbledhjes së Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSh-së, i mbajtur më datën 8 tetor 1982, ku është marrë në analizë “veprimtaria armiqësore e Kadri Hazbiut” që nga periudha e pas luftës kur ai ishte në funksionin e Shefit të Sigurimit të Ushtrisë, gjë e cila ka sjellë debate të ashpra, ata diskutuan të gjithë, duke filluar nga: Adil Çarçani, Hekuran Isai, Simon Stefani, Manush Myftiu, Rita Marko, Prokop Murra, Foto Çami, Lenka Çuko, Pali Miska, Besnik Bekteshi, Muho Asllani dhe Llambi Gegprifti. Madje debatet dhe tonet e forta në atë mbledhje, nuk kanë munguar edhe në mes Enver Hoxhës dhe Kadri Hazbiut, të cilat kanë vazhduar gjatë gjithë mbledhjes, prej disa seancash. Por për më shumë rreth këtyre, na njeh dokumenti, që për herë të parë publikohet nga Memorie.al.
Dokumenti me proces-verbalin e mbledhjes së Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSh-së, i mbajtur më 8 tetor 1982, ku u muarr në analizë “veprimtaria armiqësore” e Kadri Hazbiut
Vijon nga numri i kaluar
PARTIA E PUNËS SË SHQIPTARISË TEPËR SEKRET
KOMITETI QENDROR
PROCES-VERBAL I MBLEDHJES SË BYROSË POLITIKE TË KOMITETIT QENDROR TË PPSH MË 8 TETOR 1982
Rendi i ditës:
- Diskutim mbi fjalët e rënda të shokut Kadri Hazbiu
- Miratimi i raportit mbi transportin për në plenum
Në mbledhje janë të pranishëm të gjithë anëtarët e Byrosë Politike.
ZHVILLIMI I MBLEDHJES
Mbledhjen e hapi dhe e drejtoi, sekretari i parë i Komitetit Qendror të PPSh-së, shoku Enver Hoxha.
- Diskutim mbi fajet e rënda të shokut Kadri Hazbiu.
SHOKU ENVER HOXHA: Është ashtu siç thotë Pali, ne e hedhim poshtë autokritikën që ke bërë, tani është puna të reflektosh reflektimet në autokritikën që na ke dërguar, nuk ekzistojnë.
SHOKU KADRI HAZBIU: Po shoku Enver, unë kështu e gjykoj që drejtpërdrejt me këta njerëz nuk jam treguar vigjilent, jam treguar naiv me ta.
SHOKU HEKURAN ISAI: Problemi shtrohet me të gjithë, nuk shtrohet vetëm për këta.
SHOKU RAMZI ALIA: Më fal një minutë Kadri, ti nuk u tregove vigjilent. Mirë, ja e pranojmë këtë, tashti gjithë të tjerët që ishin me këta, nuk të thoshin gjë ty?
SHOKU SIMON STEFANI: Po tërë këto aparate që ke pasur, çfarë kanë bërë?
SHOKU KADRI HAZBIU: Po për çfarë të më thoshin?
SHOKU RAMIZ ALIA: Si çfarë të thoshin? Ti ishte ministër, pastaj shpesh rrije luaje deri edhe me shoferët, edhe me punonjësit më të thjeshtë të Sigurimit, çka do të thotë se kishte shumë kontakte me njerëz. Tani pse i mbaje këto kontakt, është tjetër problem, por fakt është se kontakte ke pasur me shumë njerëz. Atëherë, këta nuk të thoshin gjë ty?! Ty nuk mund të të bllokonin Feçorri, Mihallaqi, apo Halim Xheloja, po gjithë këta të tjerët nuk të thoshin gjë?
SHOKU KADRI HAZBIU: Unë jam mundur të shpjegoj çdo gjë në autokritikën time.
SHOKU RAMIZ ALIA: Jo jo na i shpjego tani këtu.
SHOKU KADRI HAZBIU: Dale o, prit një minutë. Gabimi im është se nuk pata arritur dot të bëja të kuptueshme ato orientime dhe norma të Partisë, që ishin caktuar për organet e Sigurimit dhe rrjedhimisht…
SHOKU RAMIZ ALIA: Po këtu kemi gati 30 vjet mo Kadri, si nuk pate kohë të kuptosh gjë?
SHOKU RITA MARKO: Po, ashtu është, 30 vjet, tërë kohën në Sigurim ke punuar ti Kadri, po ato shtrembërime që kanë ndodhur i kupton edhe një punëtor e fshatar i thjeshtë dhe jo ti!
SHOKU ENVER HOXHA: Atëherë ç’mund të themi ne për njerëzit e thjeshtë që thyejnë malet?
SHOKU KADRI HAZBIU: Pa dale një minutë shoku Enver.
SHOKU ENVER HOXHA: Mirë të presim një minutë, edhe dy minuta, por thuana diçka.
SHOKU KADRI HAZBIU: Po ja të them unë shoku Enver se si e kuptoj unë këtë çështje, ishte krijuar një pikëpamje atje për shokët komunistë, për kuadrot udhëheqës, që të mos…
SHOKU MANUSH MYFTIU: Shoku Kadri, pa na thuaj, pse u krijua kjo situatë?
SHOKU ADIL ÇARÇANI: Po Partia ta kishte vënë shumë herë në dukje që familjariteti, aty ku punoje ti, ishte i sëmurë.
SHOKU RAMIZ ALIA: Po mirë, Kadri, u krijua kjo thua ti, d.m.th., u krijua tek ti kjo ide që për udhëheqësit, për shokët drejtues, të mos themi gjë. Tani po të bëj ty një pyetje shumë konkrete. Mos ke ditur gjë ti konkrete dhe je kompromentuar me ta?
SHOKU KADRI HAZBIU: Këtë jua siguroj.
SHOKU RAMIZ ALIA: Jo, jo, na i siguron. Po ti vete thuaj se ishte krijuar kjo pikëpamje që për shokët me përgjegjësi, po të kishte gjë komprometuese, të mos ta thoshit.
SHOKU KADRI HAZBIU: Jo komprometuese, të lutem shumë, se komprometuese ka edhe gjëra të tjera.
SHOKU RAMIZ ALIA: Këtë ti na e thua edhe në autokritikë dhe e thua shqip, jo komprometuese, por dyshime për armiq të kamufluar në vende me përgjegjësi. Ja, tashti po të bëj këtë pyetje, këtë, normë tënden bëre ti?
SHOKU KADRI HAZBIU: Po, jo ore, se kjo nuk ishte vetëm norma time, kjo ishte kudo.
SHOKU ENVER HOXHA: Po ku kudo?
SHOKU KADRI HAZBIU: Se në Sigurim kjo u bë normë shoku Enver.
SHOKU RAMIZ ALIA: E pra, edhe unë për këtë po të pyes, që kjo ishte bërë normë në Sigurim, çka do të thotë që u bë edhe tek ti. Tashti po të pyes konkretisht, mos ke ditur gjë konkrete ti për këta armiq dhe je kompromentuar, nuk ja ke thënë Partisë në kohën e duhur dhe tashti mban këtë pozitë?
SHOKU KADRI HAZBIU: Jo.
SHOKU MANUSH MYFTIU: Ja kam dhe një pyetje tjetër unë. Kjo qe bërë normë tek ju. Mirë pra, por para disa vjetësh doli grupi puçist me anëtarët e Byrosë Politike që e rrëzoi këtë normë. Prandaj është normale që gjëja e parë që duhesh të bëje ti, pas kësaj kohe, ishte që të thoshe, more, po çka qenë kjo normë e poshtër kështu?
SHOKU ENVER HOXHA: Po ç’janë këta anëtarë të Byrosë Politike, që akuzojnë këta puçistë? Duhesh të të vinte përnjëherë në mëndje ty kjo gjë, pse, sipas kësaj pikëpamje, ne ishin ne trockist, që akuzonim disa udhëheqës?
SHOKU RAMIZ ALIA: Po po, kështu del, sikur ne bëjmë punë trockiste këtu.
SHOKU KADRI HAZBIU: Jo.
SHOKU ENVER HOXHA: Po, atëherë si jo?!
SHOKU MANUSH MYFTIU: Atëherë, del që duhet ta kemi shkelur ne këtë normë.
SHOKU PALI MISKA: Po, atëherë, është o njëra, o tjetra.
SHOKU KADRI HAZBIU: Po nuk është ashtu, o Pali, po si e kuptoj unë tani këtë çështje, puçistët u zbuluan dhe ata nuk i zbuloj Sigurimi, kjo dihet, ata u zbuluan nga Partia.
SHOKU ENVER HOXHA: Po, po, ashtu ka ndodhur.
SHOKU KADRI HAZBIU: Tashti konkluzioni që tërhoqëm ne atëherë, duke u mbështetur edhe në kritikën që u bë në Plenumin e 6-të, ishte tamam kjo.
SHOKU ENVER HOXHA: Cila kjo?
SHOKU KADRI HAZBIU: Ishte kjo që ne nuk i kishim vlerësuar drejt faktet, nuk ishim orientuar drejt, që ta kërkonim armikun kudo që të ishte.
SHOKU ENVER HOXHA: Po, po. Po e bëre gjëkundi ti këtë autokritikë në Byro. Ke bërë ti atëherë autokritikë që “ne kemi pasur këto pikëpamje dhe tash po punojmë për t’i zhdukur ato”?
SHOKU KADRI HAZBIU: Unë kam bërë një autokritikë, të cilën ua kam dërguar juve. Kam thënë që gabimi im dhe i organeve të Sigurimit është që nuk u orientuam drejt, që ta kërkonim ku duhet dhe si duhet armikun.
SHOKU PALI MISKA: Po nga do të orientoheshe dhe si do orientoheshe ti?
SHOKU KADRI HAZBIU: Po, mirë mo, po…
SHOKU ENVER HOXHA: Jo, jo, po mirë, po na u përgjigj, nga do të orientoheshe? Përgjigju tani?
SHOKU KADRI HAZBIU: Po mirë mo, po unë nga Partia…
SHOKU ENVER HOXHA: Po Partia për ne është e njohur që kur ka lindur.
SHOKU KADRI HAZBIU: Mirë mo shoku Enver, dakord jam unë, Partia nuk ishte vetëm në organet e Sigurimit të Shtetit, kishte dhe njerëz të tjerë atje.
SHOKU RITA MARKO: Po në Byronë Politike ne kemi folur njëqind herë, personalisht shoku Enver të ka kritikuar për familjaritetin që ka rezistuar dhe ekziston në organet e Punëve të Brendshme. Sa herë është analizuar veprimtaria e Sigurimit të Shtetit këtu në Byronë Politike, gjithnjë personalisht shoku Enver, ta ka vënë në dukje. Pra, këtë çështje ti e ke pasur parasysh në punën tënde, atëherë, si ke reflektuar për të zbuluar armiqtë?
SHOKU KADRI HAZBIU: Po mirë o, me sa ka mundur, kam reflektuar shoku Rita.
SHOKU HEKURAN ISAI: Shtrohet problem pse nuk është sinjalizuar Partia nga organet e Sigurimit të Shtetit për asnjë nga grupet armiqësore që janë zbuluar, as relacion, as informacion ka, për të gjitha grupet. Mirëpo ti ke qenë ministër, ke qenë kuadër drejtues në Ministrinë e Punëve të Brendshme, prandaj çështja nuk abuzohet me mungesën e vigjilencës, pikërisht kjo duhet sqaruar nga ana jote.
SHOKU KADRI HAZBIU: Jo mirë, kjo është tjetër çështje që edhe ju e dini.
SHOKU PALI MISKA: Edhe këtë tjetrën, që pikërisht këtë familjaritet të sëmurë që ke pasur ti me gjithë këta njerëz, që për më tepër tani janë të tërë brenda, qysh nga Mehmet Shehu që vajti në esfelt të djallit, e gjithë të tjerët, si e shpjegon ti, a është e mundur që nuk e ke parë? Memorie.al
