Ndërsa publiku holandez mbetet i ndarë për çështjen e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor, ka një përqindje më të lartë të qytetarëve që e mbështesin atë (45%) sesa ata që e kundërshtojnë atë (34%), megjithatë çështja e zgjerimit nuk është e rëndësishme për shumicën e qytetarëve holandezë, siç konkludohet nga studimi “I rreptë, i drejtë dhe më i hapur ndaj zgjerimit të BE-së! Opinioni publik holandez mbi anëtarësimin në BE të Ballkanit Perëndimor.”
Hulumtimi bazohet në një sondazh të opinionit publik, në fokus grupe të thelluara dhe në intervista me politikanë dhe zyrtarë holandezë të niveleve të ndryshme. Për të vlerësuar se ku qëndrojnë qytetarët holandezë për çështjen e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht pas luftës në Ukrainë, Fondi Evropian për Ballkanin (EFB), Grupi Këshillimor i Politikave të Ballkanit në Evropë (BiEPAG) dhe pjesa e realizuar si një studim gjithëpërfshirës, u prezantua më 25 nëntor në Huys Clingendael në Hagë.
Autorët e studimit (Tobias Spöri, Donika Emini, Jan Eichorn, Srdjan Cvijiç, Neele Eilers dhe Milena Stefanoviç) synuan të shqyrtonin thellësinë e skepticizmit ndaj zgjerimit të BE-së në publikun holandez, si dhe lidhjen e tij me qëndrimin e tyre ndaj BE-së, në përgjithësi dhe lidhjet personale me rajonin e Ballkanit Perëndimor.
Rezultatet e studimit sfidojnë perceptimin e Holandës si një shtet anëtar “thelbësisht skeptik” në lidhje me zgjerimin, në vend që të vizatojnë “një tablo të nuancuar dhe pozitive rreth qëndrimeve aktuale të publikut holandez ndaj zgjerimit të BE-së, veçanërisht me Ballkanin Perëndimor”.
Studimi shkoi përtej shqyrtimit të qëndrimeve të qytetarëve ndaj BE-së, duke vënë në pikëpyetje rëndësinë e kësaj çështjeje për qytetarët. Rezultatet kanë treguar se një shumicë e vogël (51%) mendojnë se zgjerimi nuk do të ketë shumë ndikim në jetën e tyre, ndërsa 34% mendojnë se jeta e tyre do të ndikohej nëse BE-ja do të zgjerohej në Ballkanin Perëndimor. Kur bëhet fjalë për Turqinë, ky numër është dukshëm më i lartë – 44% e qytetarëve holandezë mendojnë se pranimi i Turqisë do të ndikonte në jetën e tyre, gjë që tregon se opinioni publik ndryshon në varësi të vendit.
“Rrjedhimisht, tema e zgjerimit të BE-së me Ballkanin Perëndimor nuk është një temë e spikatur për shumicën e publikut holandez. Kjo është në përputhje me një gjetje tjetër të studimit: një shumicë e qartë e publikut holandez mendon se politikat kyçe të BE-së, për shembull, siguria, ekonomia, kultura, kohezioni social, ose do të përmirësohen ose do të mbeten të njëjta nëse vendet e Ballkanit Perëndimor i bashkohen BE”, thuhet në studim.
Një lidhje tjetër që shqyrtoi studimi ishte ajo midis miratimit të zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor dhe qëndrimit pozitiv ndaj BE-së në përgjithësi. Rezultatet tregojnë se ekziston një lidhje e ngushtë midis të dyjave, me dy të tretat e miratuesve që kanë një perceptim pozitiv për BE-në dhe vetëm një e treta e atyre që nuk e miratojnë këtë përshtypje. Gjithashtu, miratuesit kanë një qëndrim më pozitiv ndaj përfaqësimit të Holandës në BE, si dhe ndaj institucioneve të tyre kombëtare dhe të BE-së.
Përmbushja e kritereve është e një rëndësie të madhe për qytetarët holandezë, gjë që është në përputhje me qëndrimin “rreptësisht, por të drejtë” të Holandës ndaj zgjerimit të BE-së. Siç tregoi studimi, dy të tretat e të anketuarve mendojnë se “vendet kandidate duhet të bashkohen nëse plotësohen kriteret e anëtarësimit”. Me këtë deklaratë janë pajtuar 90% e njerëzve nga grupet miratuese, por edhe 50% e atyre që nuk e miratojnë zgjerimin.
“Kjo do të thotë se nëse shumica e publikut holandez është e bindur se vendet kandidate përmbushin kriteret e anëtarësimit në BE, mbështetja për zgjerimin e BE-së me Ballkanin Perëndimor pritet të jetë edhe më e lartë”, siç theksohet në studim.
Megjithatë, të anketuarit e sondazhit nuk dinin shumë për kriteret, procesin e zgjerimit dhe as për Ballkanin Perëndimor.
“Shumë politikanë dhe vendimmarrës holandezë të intervistuar janë të bindur se temat e BE-së duhet të komunikohen më mirë dhe se mungesa aktuale e informacionit dhe moskuptimi i politikave dhe proceseve të BE-së çon në qëndrime anti-BE dhe kontribuon në qëndrime negative ndaj hapave të mëtejshëm të zgjerimit”, theksuan autorët.
Lidhjet personale me Ballkanin Perëndimor janë të një rëndësie të madhe për opinionin e qytetarëve holandezë. Hulumtimi tregon se “njerëzit që njohin personalisht dikë nga Ballkani Perëndimor ose që kanë udhëtuar drejt tyre janë më mbështetës për zgjerimin e Ballkanit Perëndimor të BE-së”.
Kur bëhet fjalë për efektin e luftës në Ukrainë në mbështetjen për zgjerimin në Ballkanin Perëndimor, perspektiva që ndajnë politikanët dhe nëpunësit civilë është se lufta në Ukrainë e bëri publikun holandez më “miqësor ndaj zgjerimit”. Megjithatë, vetëm 26% e të anketuarve mendojnë se BE-ja duhet të zgjerohet shpejt për shkak të luftës.
Përgatiti: Gazeta Shqiptare
