Në luftën e saj kundër propagandës ruse, Evropa përballet me një pengesë frustruese: ofruesit e saj satelitorë.
Dy nga ofruesit më të mëdhenj të satelitëve në botë – Eutelsat i Francës dhe SES i Luksemburgut – kanë transmetuar kanale ruse që ushqejnë dezinformata dhe përmbajtje urrejtjeje rreth luftës në Ukrainë në dhjetëra miliona shtëpi në Rusi, Afrikë, Indi dhe Lindjen e Mesme.
Eutelsat – aktori më i madh i të cilit është shteti francez – deri më tani ka dështuar në zgjidhjen e situatës, duke argumentuar se po shiste vetëm infrastrukturë “neutrale” për transmetuesit rusë dhe nuk kishte baza ligjore për t’i larguar ata nga satelitët e tij. Ndërkohë, SES tha se u kishte kërkuar vazhdimisht klientëve të saj të transmetimit afrikanë dhe indian që të mbyllnin RT, një kanal i mbështetur nga Kremlini nën sanksionet e BE-së.
Transmetuesit paguajnë ofruesit satelitorë për të përdorur infrastrukturën e tyre. Kompanitë satelitore janë të kufizuara në aftësinë e tyre për të hequr kanale specifike nga paketat e klientëve të tyre të transmetimit. Megjithatë, ata mund të ndalojnë shitjen e shërbimeve të tyre për klientët e transmetimit që nuk respektojnë sanksionet e BE-së.
Politikanët dhe aktivistët evropianë tani po shtojnë ofensivën e tyre për të bërë që ofruesit e satelitëve të bien në linjë.
“Ne patjetër duhet të shtojmë luftën kundër propagandës ruse dhe të adresojmë zbrazëtirat si pjesë e punës sonë të vazhdueshme për sanksionet e reja”, tha zëvendëspresidentja e Komisionit Evropian, Věra Jourová në një koment për POLITICO.
Gati 40 anëtarë të Parlamentit Evropian më 18 nëntor kërkuan sanksione për të ndaluar transmetimin e stacioneve televizive dhe radiofonike ruse nga përhapja e gënjeshtrave për luftën në Ukrainë.
“Eutelsat kontribuon në nxitjen e mbështetjes publike ruse për luftën e Putinit dhe i pengon ata të kenë akses në burime të pavarura të lajmeve”, tha anëtari estonez i Parlamentit Evropian dhe ish-zëvendëspresidenti i Komisionit të BE-së, Andrus Ansip.
Grupet aktiviste kanë dalë gjithashtu në gjykatë, duke sfiduar rregullatorët e medias dhe duke akuzuar ofruesit e satelitëve për mosveprim. OJQ Reporterët pa Kufij e çuan rregullatorin francez të medias Arcom në gjykatën më të lartë administrative të vendit javën e kaluar lidhur me vendimin e tij për të lejuar Eutelsat të transmetonte tre kanale të kontrolluara nga shteti: Rossiya 1, Perviy Kanal dhe NTV.
Ndërsa vendet e Bashkimit Evropian janë përqendruar në çështje të ngutshme si energjia, vendet e armatosura si Polonia dhe Balltiku kanë kërkuar sanksione kundër kompanive ruse në një paketë të ardhshme. Ata arritën ta fusin këtë çështje në axhendën e një takimi të Këshillit të Ministrave Evropianë të Kulturës më 29 nëntor.
“Shtetet anëtare janë të ndara, por mund të jetë e mundur të shkohet me këtë ide”, tha një diplomat i BE-së nga një vend tjetër.
Propaganda ruse
Në muajt e fundit, presioni kundër kompanive evropiane satelitore që transmetojnë kanale propagandistike ruse është rritur.
Pas muajsh fushate nga aktivistët, përfshirë Komitetin Denis Diderot me qendër në Francë dhe Reporterët pa Kufij, politikanët – veçanërisht në Bruksel – filluan të përfshihen pas verës. Komisioneri Evropian i Tregut të Brendshëm Thierry Breton u takua me CEO të Eutelsat, Eva Berneke në fund të shtatorit, ndërsa Jourová e ka kritikuar kompaninë për “sjelljen e saj të turpshme”.
Operatori i tretë satelitor më i madh në botë për nga të ardhurat, Eutelsat mbart dy paketa ruse me pagesë, Trikolor dhe NTV Plus, të cilat transmetojnë dhjetëra kanale në gjuhën ruse të mbështetura nga Kremlini.
Eutelsat – në pronësi të 22 për qind të aksioneve nga shteti francez përmes bankës së tij të investimeve publike Bpifrance – gjithashtu transmeton veçmas RT Arabisht në Evropë, Afrikë dhe Lindjen e Mesme. RT Arabic nuk i nënshtrohet sanksioneve të BE-së.
Ministria e Ekonomisë e Francës nuk iu përgjigj pyetjeve të POLITICO në lidhje me pozicionin e saj.
Ofruesi më i madh i satelitëve në botë, kompania me qendër në Luksemburg, SES, ka lejuar dy klientë në Afrikën e Jugut dhe Indi të transmetojnë kanalin e sanksionuar RT English, i njohur më parë si Russia Today, përmes satelitëve të tij.
Disa nga këto media përhapin gënjeshtra dhe urrejtje, dhe aktivistët dhe disa politikanë thonë se është përgjegjësi morale e satelitëve evropianë që t’i heqin ato.
Të tjerët, si RT English, janë nën sanksione, që do të thotë se kompanitë me bazë në BE nuk lejohen t’i transmetojnë ato jashtë vendit.
Dhimbjet e kokës së rregullatorëve të medias
Eutelsat e ka mbrojtur veten si një ofrues neutral i infrastrukturës.
“Nuk na takon ne të marrim vendimin për të ndaluar transmetimin e disa kanaleve”, tha Anita Baltagi, drejtoreshë e komunikimit për Eutelsat. “Kjo nuk është një përgjegjësi që mund t’i jepet një kompanie private”.
SES tha se u kishte kërkuar vazhdimisht klientëve të saj afrikano-jugor dhe indianë të heqin RT nga paketat e tyre televizive, por “nuk është në gjendje t’i heqë këto kanale pa ndikuar në dhjetëra kanale legjitime që nuk janë subjekt i sanksioneve”, tha një zëdhënës i SES. “Një veprim i tillë ka të ngjarë të ketë pasoja të padëshiruara ligjore dhe gjeopolitike”.
Rregullatorët audiovizualë kanë treguar gjithashtu fuqi dhe gatishmëri të kufizuar për të detyruar satelitët evropianë të heqin kanalet e propagandës që synojnë Rusinë, Afrikën e Jugut dhe Indinë.
Arcom i Francës në teori mund t’i kërkojë Eutelsat të ndalojë transmetimin e një kanali, tha një zëdhënës. Për shembull, mbikëqyrësi në korrik i dha kompanisë 48 orë për të hequr kanalin rus NTV Mir që transmetonte në Evropë për nxitje të urrejtjes dhe dhunës ndaj Ukrainës.
Megjithatë, ajo ka thënë gjithashtu se nuk mund të urdhërojë Eutelsat të ndalojë Rossiya 1, Perviy Kanal dhe NTV sepse i mungonte baza ligjore dhe kanalet transmetoheshin kryesisht në Rusi, një vendim që Reporterët pa Kufij e ka kundërshtuar në gjykatë.
Sa i përket SES, një zëdhënës i autoriteteve të Luksemburgut për satelitët tha se ishte në kontakt të ngushtë me SES dhe “mund të mbështetet” në bashkëpunimin proaktiv të kompanisë.
Duke bërë thirrje për sanksione të reja
Nga ana tjetër, ka një shtytje në rritje për të detyruar sanksione të reja në nivel evropian. Dhjetra ligjvënës evropianë kanë kërkuar veprim vendimtar, ndërsa Polonia dhe vendet baltike kanë rifilluar përpjekjet e tyre për ndalime të mëtejshme të kanaleve ruse.
“Komisioni është i gatshëm të shqyrtojë veprime të mëtejshme kundër kanaleve të propagandës ruse”, tha një zëdhënës i Komisionit.
Ai shtoi se ishte gjithashtu thelbësore që rregullatorët kombëtarë të medias të zbatonin sanksionet ekzistuese.
Është e paqartë se çfarë forme mund të marrin sanksionet e reja të mundshme dhe nëse mjaft vende mund t’i mbështesin ato.
BE në muajt e fundit ka ndaluar disa kanale si RT English, RT UK, RT France, RT Germany, RT Spanish, Sputnik, RTR Planeta, Rossiya 24 dhe TVCI për përhapjen e dezinformatave.
Eutelsat paralajmëroi aksionerët e tij këtë vit në një dokument publik se shtrëngimi i mëtejshëm i sanksioneve kundër subjekteve ruse, duke e bërë të pamundur të bërit biznes me klientët e tij rusë, mund të ketë një “ndikim të rëndësishëm negativ” në financat e grupit. Gati 7 për qind e të ardhurave totale të grupit vijnë nga klientët e transmetimeve ruse, duke përfshirë Trikolor dhe NTV Plus.
Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba paralajmëroi javën e kaluar se nxitja e gjenocidit në televizionin shtetëror rus ishte “në lëvizje të plotë”.
“Propaganda shtetërore ruse në BE dhe gjetkë duhet të ndalohet plotësisht,” tha ai.
