Një epokë e re, këtë herë me një ngjyrë të fortë kineze – dhe para – po lind për puron, e famshme ‘Cohiba’, por edhe më gjerësisht për puron kubane. Një objekt fetish për aristokratët dhe revolucionarët, një simbol i pushtetit ose për status quo-në ose përmbysjen e saj, me gjithë magjepsjen dhe kulturën që e rrethon do të kontrollohet tani e tutje nga kinezët.
Në kushte heshtjeje të kujdesshme, një kompani me interesa kineze, të panjohura dhe pas një procesi transferimi, i cili u zhvillua në heshtje në sfond, fitoi 50% të aksioneve në Habanos SA, organizatën shtetërore kubane të duhanit, nën kujdesin e së cilës prodhohen ‘Cohiba’ së bashku me 26 marka të tjera të purove në 150 vende të botës.
Çmimi i paguar nga kinezët për të bashkëpunuar në kushte të barabarta me kubanezët kaloi 1.2 miliardë dollarë. Por sekreti që është ruajtur, pavarësisht nga madhësia dhe rëndësia e marrëveshjes, ndoshta dëshmon për ndjeshmërinë e investitorëve kinezë; ata e dinë, nëse asgjë tjetër, se kanë blerë një pjesë të shpirtit të Kubës – dhe ndoshta më ikonike.
Kështu, aroma e një prej ngjarjeve më të rëndësishme në botë rreth purove të famshme, autentike, të punuara me dorë Havana do të dërgohet direkt në Kinë. Sepse pas kësaj “arome kineze” të dallueshme fshihet një investim i madh, që kap vlerën 1,225 miliardë dollarë, falë të cilit Kina fitoi kontrollin e qarkullimit të purove kubane në mbarë botën.
Për pesë ditë të tëra (nga 27 shkurti deri më 3 mars të këtij viti) Havana do të marrë frymë në ritmin e Festivalit del Habano XXIII. Kryeqyteti i Kubës ekzotike dhe gjithmonë magjepsëse do të shndërrohet në një parajsë eksperiencash magjepsëse për “dashamirësit” më të zgjedhur mes adhuruesve të përkushtuar të purove kudo që ndodhen.
“Festival del Habano” vjetor është një festë pesë-ditore dhe jo vetëm e kënaqësisë së rafinuar të duhanit që vetëm puro autentike Havana mund të garantojë. Së bashku me kënaqësinë e një Montecristo të shkëlqyer, një Partagas, Romeo y Julieta dhe, mbi të gjitha, një prej Cohiba-s të prodhimit më të mirë, të kufizuar, Festivali bashkon një rreth të madh njerëzish me interesa të shumëfishta dhe të ndryshme për puro.
Të tjera me synimin për të depërtuar në sekretet e përgatitjes dhe “degusimit” të purove e të tjera, të nxitura nga interesi i biznesit, për të mësuar mbi tendencat dhe zhvillimet më të fundit në tregun botëror, për të mbyllur partneritete etj.
Edhe pse çdo vit vëmendja që tërheq është tashmë e lartë, interesi për “Festival del Habano” i sivjetshëm është jashtëzakonisht më i nxehtë se kurrë. Nga njëra anë, sepse organizimi po i kthehet normalitetit dhe pranisë së gjallë të pjesëmarrësve pas dy vitesh anulim, për shkak të pandemisë COVID-19. Nga njëra anë, sepse vetëm pak muaj më parë, në shtator 2022, u festua me pompozitetin e duhur 55-vjetori i markës ikonë të purove Cohiba.
Ky përvjetor i veçantë ka padyshim një rëndësi të veçantë, pasi ka të bëjë me purot për të cilat, midis shumë figurave të tjera të shquara, një dobësi të madhe kishte revolucionari komunist, lideri dhe reformatori i përjetshëm i Kubës, Fidel Kastro. Megjithatë, përbërësi i tretë që e bën jashtëzakonisht interesant “Festival del Habano” 2023 është faktori kinez.
Komunizmi dhe puro
Kina, gjiganti i Lindjes së Largët, një vend me më shumë se 1.4 miliardë banorë dhe me përqendrimin më të madh të miliarderëve në Tokë, vitet e fundit është shumëplanëshuar dhe i futur me entuziazëm në kënaqësinë e purove. Vëllimi i tregut përkatës kinez po rritet me hapa të mëdhenj, një fenomen jo pa lidhje me depërtimin e interesave kineze në regjimin e pronësisë së industrisë kubane të purove.
E thënë thjesht, çdo puro Havana që shitet sot kudo në planet prodhohet dhe shitet në emër të kinezëve, në një partneritet të barabartë, 50-50, me popullin kuban. Dhe kinezët, përveç prirjes së përgjithshme drejt perëndimizimit që drejton shumicën e iniciativave të tyre, pothuajse në çdo sektor individual të tregtisë botërore, kanë ndjenja simpatie dhe solidariteti të thellë për kubanezët dhe, për rrjedhojë, për produktet e kërkuara të puna e tyre. Edhe nëse tingëllon si një oksimoron, duke qenë se dominimi i produkteve kineze në tregun global arrihet me termat dhe strategjitë e kapitalizmit të papërmbajtur, Kina ka arsye të veçanta për të përqafuar puro kubane.
Në kuptimin që si Kina ashtu edhe Kuba janë ndër shtetet e fundit që janë strukturuar institucionalisht dhe ende veprojnë, në një masë të konsiderueshme, mbi doktrinat marksiste-leniniste të zhvillimit socio-ekonomik dhe kalimit në një shoqëri pa klasa, parimet e model klasik, “ortodoks” komunist e kështu me radhë. Nisur nga kjo, kontradikta në fakt e dukshme, midis produktit aristokratik të luksit borgjez dhe vizioneve socialiste të proletariatit, vihet në pah nga lista e çmimeve të shërbimeve që u ofrohen atyre që do të dynden në Kubë, veçanërisht për të marrë pjesë në “Festival del Habano XXIII”. “: Bileta për mbrëmjen e mirëseardhjes, 500 euro.
Vizitë në plantacionet e duhanit, 150 euro. Seminar ndërkombëtar për puro, 450 euro. Darka, 700. Vizitë në njësitë e prodhimit, 100. Soiree/recepsion, 1.250 euro dhe e drejta për të marrë pjesë në ankandet e planifikuara, 100. Gjithsej: 3.250 euro. Meqë ra fjala, në “Festival del Habano” 2020 u hodhën në ankand 7 lagështues puro me vlerë të veçantë historike për 4.27 milionë euro.
“Zbarkimi” kinez
Më 29 prill 2021, grupi britanik Imperial Brands PLC, dikur British Imperial Tobacco, njoftoi se “ne jemi të kënaqur të konfirmojmë mbledhjen e 250 milion €, si pjesë e marrëveshjes së 29 tetorit 2020 për shitjen e biznesit premium të purove të grupit tonë. Prandaj, shuma e mbledhur nga Imperial Brands PLC tani arrin në 1.068 miliardë euro, nga çmimi total i rënë dakord prej 1.225 miliardë eurosh”.
Çdo përmendje e Imperial Brands PLC për investitorin prej 1,225 miliardë eurosh është e kursyer qëllimisht, duke e anashkaluar tërësisht edhe markën e saj. Megjithatë, ishte gjerësisht e njohur dhe e diskutuar gjerësisht në qarqet e industrisë se kompania që bleu të gjithë biznesin e purove të Imperial Brands ishte me interes kinez. Më pas, në një kohë të pazbuluar dhe me diskrecionin më të madh të mundshëm, u konfirmua zyrtarisht se investitori strategjik, ai aktori misterioz dhe i padukshëm që po vendos këmbën në derën e tregut global të duhanit, është Allied Cigar Corp., me qendër në Hong-Kong.
Me 1,225 miliardë euro të paguara për Imperial Brands PLC, Allied Cigar Corp. fitoi 50% të organizatës Habanos SA Për rekord, Habanos u themelua në vitin 1994 dhe që nga viti 1996 ka zëvendësuar plotësisht formën e mëparshme të organizatës kubane të duhanit, Cubatabaco. Në vitin 2000, konsorciumi franko-spanjoll Altadis bleu 50% të Habanos, të cilën ia rishiti në vitin 2007 British Imperial Tobacco dhe më vonë Imperial Brands, e cila nga ana e saj, pas rreth 14 vjetësh, ia la vendin cigares Aleate të Kinës.
Praktikisht, pra, kinezët janë sot partnerët e kubanezëve në produktin më të njohur – dhe më fitimprurës – që prodhohet dhe eksportohet në të gjithë planetin nga megaishulli socialist i Karaibeve. Vetëkuptohet se blerja e 50% të kompanisë “Havana Cigars” nga kinezët përbën objektivisht një nga lëvizjet investuese më spektakolare në historinë e tregut botëror të duhanit.
Gjithashtu, një arritje e jashtëzakonshme është fakti që ky transaksion biznesi u mbajt thuajse i fshehtë për rreth dy vjet, saqë edhe sot mbetet pak i njohur. Pavarësisht se zotëronin gjysmën e prodhimit të purove arketipale, ato me vulën kubane të autenticitetit, kinezët bënë pikërisht të kundërtën e asaj që pritet nga një produkt luksoz, dmth. Në vend të kësaj, ata i mbanin buzët të mbyllura fort.
Adhuruesit kinezë
Ndërkohë, tregu kinez i purove po merr hov. Tashmë, përpara përfshirjes së Allied Cigar Corp., shitjet e purove në Kinë në vitin 2018 ishin rritur me 55%, ndërsa në pjesën tjetër të Azisë, i njëjti tregues nuk i kalonte 10%.
Që atëherë, Kina është ngjitur në krye të renditjes botërore për nga madhësia e tregut të purove, duke tejkaluar vendet perëndimore të vendosura në këtë sektor, si Franca. Në vitin 2019, bazuar në të dhënat e shpallura nga Habanos SA në atë kohë, 5 tregjet më të mëdha të purove në botë ishin Spanja, Kina, Franca, Gjermania dhe vetë Kuba.
53% e shitjeve shkojnë në Evropë, 18% në Amerikë, 15% në Afrikë dhe Lindjen e Mesme, ndërsa pjesa tjetër 14% në Azi.
Në vitin 2021 dhe pavarësisht trazirave të mëdha të shkaktuara nga COVID-19, divizioni Havana i kooperativës Kuba-Kineze, Habanos SA, raportoi rezultate pozitive për përdorim në nivele rekord për shitjet globale të purove gjatë vitit 2021, të cilat arritën në 568 milionë dollarë. Duke shfaqur një rritje prej 15% krahasuar me një vit më parë.
Për sa i përket tregut kinez konkretisht, llogaritet se janë rreth 300 milionë duhanpirës. Megjithatë, nga këta, ata që preferojnë rregullisht puro ndaj çdo produkti tjetër të duhanit nuk e kalojnë 3% të totalit, pra adhuruesit kinezë arrijnë në vetëm 9 milionë konsumatorë të purove. Megjithatë, është perspektiva dinamike e tregut kinez që investitorët presin me padurim, duke pasur parasysh se nëse mbizotëron e njëjta tendencë, si p.sh. në SHBA ose Evropë, atëherë publiku i blerësve të purove në Kinë potencialisht do të arrijë ose tejkalojë 80 milionë njerëz në vitet e ardhshme.
Mbi këtë, supozimi i arsimuar bazohet në përqindjen e duhanpirësve të purove në total, që në Evropë është 15%, por në SHBA 28%. Pra, nëse rreth 30% e duhanpirësve kinezë kalojnë në puro, tregu lokal i purove do të bëhet një nga më të fortët, nëse jo më i madhi, në botë. Këtë e mbështesin disa të dhëna statistikore treguese, si për shembull fakti që të ardhurat nga shitja e purove në Kinë arritën në 713.5 milionë dollarë në vitin 2020. Ndërsa parashikimi i analistëve ekspertë për ritmin e rritjes së sektorit të konsumit në fjalë është i rendit 7. % në vit.
Natyrisht, përhapja e pritshme e purove në Kinë lidhet me rritjen e shpejtë të fuqisë blerëse të qytetarëve të saj vitet e fundit. Grumbullimi i pasurisë – në një elitë apo nomenklaturë, në terminologjinë tradicionale komuniste – pothuajse në mënyrë të pashmangshme çon në konsumizëm dhe imitim të zakoneve perëndimore. Në veçanti, ato elemente të mënyrës perëndimore të jetesës që bërtasin para, pushtet, prestigj shoqëror e kështu me radhë. Dhe pavarësisht nga automjeti i korporatës, në këtë rast Allied Cigar Corp., shpërndarja e purove, si çdo produkt tjetër duhani në Kinë, i nënshtrohet kontrollit të monopolit shtetëror.
Fidel dhe Cohiba
Sikur të hakmerrej ndaj Sir Winston Churchill nga ana tjetër e botës, Ernesto Che Guevara dhe, aq më karakteristike, Fidel Castro, thuajse gjithmonë paraqiteshin me një puro të madhe mes gishtave apo dhëmbëve. Një aksesor simbolik i forcës dhe vendosmërisë, puroja e punuar me dorë (ku “puro” në spanjisht është produkti i pastër, i paprekur, i bërë ekskluzivisht me duhan kuban) u bë skeptri i veçantë i revolucionit socialist të shpallur në vitin 1953 së bashku nga Che dhe Castro në Kuba. Ashtu si portreti i Che-së, me flokët e tij të gjatë të padisiplinuar dhe beretën, është riprodhuar shumë herë dhe është asimiluar në kulturën pop globale, diçka e ngjashme ka ndodhur me puro 15.5 cm të stilit Churchill që për dekada Castro nuk e ka ndarë kurrë.
Thjesht, në rastin e liderit kuban, kjo puro është bërë me kalimin e kohës diçka si një emblemë kombëtare për vendin e tij, ndërsa në të njëjtën kohë e shtyn prodhimin e duhanit drejt niveleve gjithnjë e më të larta të cilësisë dhe sasisë. Në fund të fundit, emri i saj i thotë të gjitha: Cohiba. Një nga amanetet më të rëndësishme të Fidel Kastros për popullin e tij, pasi ai vetë e frymëzoi, e pagëzoi dhe e bëri një standard cilësie – ose më mirë përsosmëri – për çdo puro tjetër, kudo që prodhohet.
Purot ‘Cohiba’, megjithëse filluan si puro të përulura, të improvizuara për njerëzit dhe pararojën e rebelimit në Kubë, përfunduan duke u trajtuar si xhevahire të çmuara, të destinuara për të kënaqur kotësinë dhe dukjen pothuajse ekskluzivisht të atyre që kishin mundësi t’i blinin ato, së bashku me çdo wannabe sigurisht plutokrat. Por edhe kështu, çdo puro Cohiba mbart, sikur të ishte shkruar në ADN-në e saj, aventurën historike të popullit kuban: “Cohiba” është fjala që njerëzit indigjenë të Kubës, “indianët” Taino e kanë përdorur gjithmonë në gjuhën e tyre për të. ata emërtojnë gjethet e duhanit që mblodhën dhe të cilat, e panjohur si dhe pse, mësuan t’i rrotullojnë në formën e një puroje dhe, natyrisht, t’i tymosin.
Në këtë kuptim, Cohiba lidhet me udhëtimin e Kristofor Kolombit, i cili së bashku me ekuipazhin e tij u mahnitën nga pamja e një njeriu duke pirë duhan. Kjo është pikërisht ajo që ndodhi në vitin 1492, me paraardhësit e largët të Cohiba-s së sotme. Pjesa tjetër është vetëm historia e lavdishme e purove – me liderin kuban Fidel Castro që luan një rol udhëheqës dhe me ndikim.
Castro lindi në vitin 1926 dhe ndërroi jetë në vitin 2016, por që në moshën 15-vjeçare, në vitin 1941, dhe me nxitjen e babait të tij, deri në vitin 1985, domethënë për rreth gjysmën e jetës së tij, ai pinte me zjarr puro Cohiba, mundësisht lloji ‘Corona Especial’, i cili është disi më i vogël se Esplendido me të cilin Sir Winston Churchill e identifikoi atë.
Gjatë viteve të Revolucionit, Kastro tymosi puro të dhuruara nga fshatarët, në emër të të cilëve ai luftoi për të rrëzuar diktatorin e korruptuar Fulgencio Batista – dhe, natyrisht, për të vendosur regjimin e tij demokratik, por edhe diktatorial. Kastro vuri re se një nga burrat në rojën e tij personale po pinte një puro shumë të bukur dhe aromatike. Kur rekrutuesi pyeti “çfarë marke është”, vartësi u përgjigj se nuk kishte markë, por thjesht një njeri që i bënte puro të veçanta si amator dhe ua kishte vënë në dispozicion miqve të tij. Me mendjemprehtësinë e tij karakteristike, Kastro ndjeu se kishte diçka të mrekullueshme në këto puro.
Dhe në të vërtetë, kështu u krijua fabrika e mëvonshme legjendare “El Laguito”, të cilën Castro e pa personalisht tek institucioni, duke lindur në thelb puro Cohiba. Fideli pinte duhan dhe ua dhuroi Cohibën politikanëve të ndryshëm ndërkombëtarë që takonte herë pas here, duke i dhënë puros së tij të preferuar joshjen e parezistueshme të romancës revolucionare. Në fakt, CIA thuhet se konsideroi seriozisht helmimin e Kastros apo edhe djegien e disa qelizave të trurit të tij duke vendosur fshehurazi LSD në Cohibas-in e tij.
Megjithatë, Fideli u tregua shumë i kujdesshëm për t’u vrarë nga puro dhe vazhdoi të pinte duhan deri në gusht 1985, kur vendosi të jepte një shembull të mirë dhe të shëndetshëm për bashkëqytetarët e tij duke e prerë duhanin me thikë. Megjithatë, lideri kuban duhet ta ketë pasur një kënaqësi të papërshkrueshme të dijë se presidentët amerikanë, pavarësisht embargos universale të SHBA-së ndaj produkteve kubane, ishin të etur për të pirë Cohibas të Kastros.
