Shtëpia e portit më të madh të kafesë në Mesdhe dhe një prej markave më të mëdha të kafesë në Itali, Trieste është një qytet i ndërtuar mbi kafeinë.
Në çdo qytet italian, ritmi i ditës fillon në kafene. Por në Trieste, një qytet në bregun verilindor të Italisë, ky ritëm vjen me një kthesë. Ecni në çdo kafe këtu dhe përveç kërcitjeve të njohura të filxhanëve dhe tingullit të qumështit të avulluar, do të dëgjoni njerëz që porosisin “capo in b”: një mini kapuçino i shërbyer në një gotë që është e preferuara e Triestineve.
Është një nga arsyet e shumta pse ky qytet i vendosur mes Sllovenisë dhe Adriatikut në pjesën e sipërme të vendit është ndryshe nga askund tjetër në Itali.
“Mendova se kisha nevojë për një diplomë për të porositur kafe kur u transferova këtu për herë të parë!” tha Maria Kochetkova, redaktore e In Trieste, një revistë në gjuhën angleze për mergimtarët e shumtë të qytetit. “Në vend të një “kafeje” (ekspreso), ju porosisni një “te zeze”; për një kapuçino thoni “kafe me qumesht”. Lista vazhdon. Ajo dhe burri i saj, Francesco Stumpo, një italian nga Savona, përkthejnë me kënaqësi kodin unik të kafenesë në Triestes për të ndihmuar të ardhurit. Siç e sheh Kochetkova, lidhja me traditën e kafesë në këtë qytet është një nga mënyrat më të mira për t’u bërë vërtetë pjesë e Triestes.
Kafenetë janë si një shtepi e dytë për shumë italianë. Pas shtëpisë, këtu shpaloset shpesh jeta shoqërore, pasi njerëz nga të gjitha brezat mblidhen me miqtë për të ndarë thashethemet e fundit dhe për të kaluar kohën. Por në një vend tashmë të fiksuar pas kafesë, shumë njerëz mund të habiten kur të mësojnë se ky qytet kufitar i largët konsiderohet zakonisht si “Kryeqyteti jozyrtar i kafesë” ne Itali. Thuhet se Triestinet jo vetëm që pine kafe dy herë më shumë në vit se kudo tjetër në Itali – 10 kg kokrra kafeje çdo vit – por është gjithashtu shtëpia e portit kryesor të kafesë në Mesdhe dhe një prej markave më të mëdha të kafesë në Itali. : Illy kafe.
“Kafeja është padyshim një gjë këtu,” tha Alessandra Ressa, një mësuese angleze që u zhvendos nga San Francisko në Trieste 20 vjet më parë. “Në vend që të qëndrojmë në bar dhe të pimë një kafe të shpejtë si në qytetet e tjera italiane, këtu ne ulemi dhe marrim kohën tonë, bëjmë takime me njëri-tjetrin për kafe. Dhe nuk shihni askënd që ecën me një filxhan kafe në dorë. ”
Ressa shtoi se edhe kur ajo dhe qytetare te tjere te Triestes shkojnë në zonat perreth qytetit, ata sjellin me vete një ngrohës, tenxhere dhe filxhanë të projektuar posaçërisht, në mënyrë që ata të mund të pushojnë me një kafe (kafe të mirë). “Është një kënaqësi e veçantë”.
Kafja mendohet se ka mbërritur për herë të parë në Itali në vitin 1570 kur mjeku Prospero Alpini solli kokrra kafeje nga Egjipti për t’i shitur në farmacitë veneciane. Megjithëse pija u be menjëherë e dashur, ajo ngjalli dyshime për shkak të efekteve të panjohura si dhe të zhurmës mbi lidhjet e saj me fene me Islamike. Katolikët e quajtën atë “pija e djallit” dhe kerkuan nga Papa Klementin VIII për ta ndaluar atë. Por pas një gllënjkeje, Papa deklaroi se ishte aq e mirë sa nuk duhej të ishte ekskluzive për “të pafetë”. Nga mesi i shekullit të 17-të, kafene elegante u ndertuan në Venecia dhe Vjenë, dhe kafeja u nderua si një pije luksoze, e shijuar nga aristokratët dhe intelektualët.
Trieste filloi ta behej pjese e kafe manise në vitin 1719, kur porti i saj u shpall pa taksa nën sundimin austro-hungarez. Tregtia filloi me kafen që vinte nga Perandoria Osmane dhe Trieste shpejt po furnizonte me kafe kafenetë në të gjithë Perandorinë Austro-Hungareze – duke përfshirë edhe kafenetë e famshme të Vjenës.
Trieste mbetet edhe sot nje vend me diversitet dhe tolerant. Është shtëpia e një prej sinagogave më të mëdha në Evropë dhe e një xhamie e ndërtuar së fundmi. Shëtisni nëpër rrugët e qytetit dhe do të vini re se si dialekti lokal i Triestes mund të tingëllojë më shumë austriako-gjermanisht sesa italisht, me nuanca të kroatishtes dhe greqishtes.
Dhe biznesi i kafesë vazhdon të lulëzojë. Përveç markes Illy, e themeluar në vitin 1933, dhjetëra kompani të tjera më të vogla pjekin dhe përziejnë miliona thasë me kokrra kafeje që mbërrijnë nga e gjithë bota në portet e Triestes çdo vit. “Është mirë të hapësh dritaret kur udhëton në jug”, tha Ressa. “Ajri nga magazinat është i mbushur me erë kafeje!”
Çdo tetor (shpresojmë të rikthehet në 2022), është Festivali i Kafes në Trieste, kur vendet e pjekjes se kafes hapen për degustim, restorantet krijojnë pjata me erëza kafe si dhe ka një kampionat te titulluar “Capo in B” për të emëruar baristin më të mirë të qytetit.
Për fat të mirë për vizitorët, disa nga kafenetë e ndërtuara në vitet 1800, të modeluara sipas kafeneve elegante të Vjenës, mund të gjenden ende në qendrën historike të Triestes. Është një mënyrë e shkëlqyeshme për t’u bashkuar me qytetaret e Triestes, të cilët qëndrojnë rastësisht mes llambadarëve dhe palmave në vazo. Këto jane vende ku shkrimtari i madh James Joyce do të qendronte pas transferimit në Trieste në vitin 1904, ku rebelët politikë te asaj kohe mbanin takime dhe ku ushtarët amerikanë kërcenin me vendas gjatë pushtimit nga aleatëve te Triestes në Luftën e Dytë Botërore.
Megjithatë, e preferuara e çdo qytetari ne Trieste që takova është Caffè San Marco, e themeluar në vitin 1914 dhe e vendosur pak jashtë qendrës historike. Skena brenda është e ngrohtë dhe ruan dizajnin e saj mahnitës origjinal, me gjethe kafeje bronzi në kufi me tavanin e saj dhe një makinë ekspresi antike prej bakri. Ka një dyqn librash në sfond dhe tavolina mermeri plot me klientë që luajnë shah. Vendasit e konsiderojnë pronarin, Alexandros Delithanassis, një hero të qytetit. Një ish-botues librash, ai e mori përsipër kafenenë në vitin 2013 dhe e shpëtoi atë nga rrenimi.
Delithanassis e ka kthyer pjesen e pasme të kafenesë në një vend për t’u takuar grupe njerzish dhe për të mbajtur koncerte të vogla dhe prezantime librash, duke krujuar keshtu per zonen një atmosferë qendrore komunitare. Ne natën time të fundit në qytet, rrëshqita në pjesen e pasme dhe ju bashkova një takimi me mërgimtarëve që kishin ardhur nga vende si Anglia, Finlanda, Egjipti, Australia – madje edhe Napoli. Në mënyrë të pashmangshme, biseda u fokusua tek kafeja dhe përsëri e përsëri dëgjova diçka që nuk më befasoi: secili prej tyre qe ishte zhvendosur në Trieste, kishte arritur ne konkluzionin se ata po pinin shumë më tepër se me pare.
