Tre nga katër vende kandidate tw Ballkanit Perëndimor në BE kanë nënshkruar një deklaratë të përbashkët me Ukrainën në mbështetje të kandidaturës së saj në BE, në një sinjal se ndjekja e shpejtë e vendit lindor të shkatërruar nga lufta nuk do të prishte integrimin e tyre të ngadalshëm në BE, por duhet “të plotësojë dhe forconi njëri-tjetrin”.
Deklarata u nënshkrua gjatë një vizite në Kiev të mërkurën (15 qershor) nga kryeministri shqiptar Edi Rama dhe homologu i tij malazez Dritan Abazoviç.
Të dy mbajtën një konferencë për shtyp me presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy gjatë një udhëtimi në vendin e shkatërruar nga lufta, ndërsa kryeministri i Maqedonisë së Veriut Dimitar Kovačevski iu bashkua përmes lidhjes video.
“Shtetet tona – Ukraina, Republika e Shqipërisë, Mali i Zi dhe Republika e Maqedonisë së Veriut – duhet të bëhen anëtarë të plotë të BE-së dhe ne jemi dakord që vendet tona nuk janë konkurrente në këtë rrugë evropiane, por vetëm plotësojnë dhe forcojnë aftësitë e njëri-tjetrit. tha presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy.
Rama tha se ai mbështet plotësisht ofertën e anëtarësimit të Ukrainës në BE, duke shtuar se “të tre vendet besojnë në të ardhmen evropiane të Ukrainës”.
Ndjenjat e tij u bënë jehonë nga Abazoviç, i cili tha se ishte një detyrim moral të vizitonte Kievin dhe të mbështeste popullin ukrainas dhe ëndrrën e tij për një jetë më të mirë. Ai u kishte kërkuar të gjashtë liderëve të Ballkanit Perëndimor që të bashkoheshin në udhëtimin në Kiev, por Serbia, Bosnje-Hercegovina dhe Kosova nuk ia vunë veshin thirrjes.
Deklarata e mbështetjes vjen ndërsa liderët e BE-së do të takohen me homologët e tyre të Ballkanit Perëndimor, më 23 qershor, përpara një samiti vendimtar të BE-së që synon të diskutojë statusin e mundshëm kandidat të Ukrainës në bllok.
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, ndonëse kandidatë zyrtarë, kanë qenë në dhomën e pritjes për vite të tëra, të bllokuara nga çështjet e korrupsionit dhe azilit, si dhe, në rastin e Shkupit, një veto nga Bullgaria anëtare fqinje e BE-së.
Diplomatët e BE besojnë se nuk pritet përparim i madh për asnjërin vend, veçanërisht pasi qeveria gjashtëmujore e Bullgarisë ishte në prag të kolapsit.
Zgjerimi në përgjithësi do të mbetet një temë e diskutueshme sepse praktikisht nuk ka pasur përparim në dekadën e fundit, pavarësisht garancive për “perspektivën e qartë evropiane” nga Komisioni Evropian.
“Pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës, dhe në dritën e ndikimit nga palët e treta në rajonin e Ballkanit Perëndimor, të cilat janë më të cenueshmet në kontinentin evropian, zgjerimi është bërë një çështje sigurie,” tha Kovaçevski i Maqedonisë së Veriut për EURACTIV në një intervistë ekskluzive më herët këtë muaj.
I pyetur në lidhje me reagimet nëse Ukrainës do t’i jepej statusi i kandidatit në qershor, i cili shpesh është cilësuar si ‘duke kërcyer në radhë’ para vendeve të Ballkanit Perëndimor, Kovačevski tha: “Ata meritojnë të luftojnë për prosperitetin e tyre dhe për të ardhmen e tyre në BE”.
“Ne vetëm mund t’u urojmë fat në aspiratat e tyre për kandidaturë në BE, por BE-ja duhet të jetë e vetëdijshme se duhet të përmbushë, jo vetëm premtimet”, tha ai.
Zyrtarët ukrainas kanë paraqitur ofertën e vendit të tyre për statusin e kandidatit në BE si një mundësi për Ballkanin Perëndimor për të rifilluar procesin e ngecur.
Zëvendëskryeministrja e Ukrainës për Integrimin Evropian, Olha Stefanishyna, i tha EURACTIV muajin e kaluar se “po të mos ishte për aplikimin ukrainas, dialogu i zgjerimit mund të mos kishte rifilluar për Ballkanin Perëndimor”.
“Ne e konsiderojmë këtë jo si një pengesë, por si një mundësi për Ballkanin Perëndimor që të rifillojë të gjithë narrativën rreth zgjerimit të BE-së,” tha Stefanishyna.
Jashtë në të ftohtë
Për Kosovën, e cila u bë e pavarur vetëm në vitin 2008, dhe Bosnje-Hercegovinën, megjithatë, perspektivat janë edhe më të zymta. Të dy vendet po përpiqen të marrin statusin e kandidatit. Bosnja tashmë ka aplikuar, por nuk ka arritur të përmbushë një sërë rekomandimesh.
Kosova, e cila nuk njihet nga pesë vende të BE-së – Spanja, Qiproja, Rumania, Sllovakia dhe Greqia – tha në fillim të këtij muaji se do të aplikojë për anëtarësim në BE në fund të këtij viti.
Në Kiev, Rama iu lut Ukrainës që të njohë Kosovën, duke lënë të kuptohet se kjo mund të ndihmojë përparimin e tyre në BE.
“Ukraina nuk e ka njohur Kosovën dhe unë thashë gjatë konferencës për shtyp dhe publikisht që duhet ta rishikoni njohjen e Kosovës sepse e meritojnë.
“Do të ishte mirë që Ukraina të përcjellë mesazhin e duhur për realitetin e ri evropian që duam të ndërtojmë”.
Serbia bie në sy në mungesë
Mungoi dukshëm nga vizita dhe marrëveshja Serbia, i vetmi vend evropian përveç Bjellorusisë, që nuk i është bashkuar sanksioneve të BE-së ndaj Rusisë. Serbia e merr pothuajse të gjithë naftën dhe gazin e saj nga Rusia dhe ka qenë një aleate tradicionale e Moskës.
Beogradi ka parë gjithashtu një numër tubimesh pro-ruse që nga pushtimi i Moskës.
Të hënën (13 qershor), Komiteti i Punëve të Jashtme i Parlamentit Evropian (AFET) tha se Serbia duhet të tregojë përkushtimin e saj ndaj politikave dhe standardeve dhe pritet të rishqyrtojë marrëdhëniet e saj me Rusinë.
Ligjvënësit shprehën gjithashtu keqardhje që fluturimet Beograd-Moskë vazhduan të funksionojnë normalisht ndërsa BE-ja kishte mbyllur hapësirën e saj ajrore për avionët rusë.
Turqia, ndërkohë, ka qenë një kandidate për anëtarësim në BE që nga viti 1987, por bisedimet kanë dështuar vitet e fundit, me Brukselin gjithnjë e më kritik ndaj sundimit autoritar të Presidentit Recep Tayyip Erdoğan.
Euractiv
