Më 7 qershor 1993 “djali i djallit” kaloi në panteonin e përjetësisë dhe tani magjeps qiejt me baguette – 29 vjet pas vdekjes së tij trashëgimia e tij është ende gjallë
Disa takime ngjallin kujtime makabre. Një prej tyre është 7 qershori, i cili që nga viti 1993 ka mbetur për të na kujtuar se njeriu mund të kalojë në përjetësi. 7 qershor 1993, ora 17:20 dhe vendndodhja e autostradës me shi Nuremberg – Mynih, rreth 24 km nga Igolstad. Aty ku koha do të ndalonte përgjithmonë për Drazen Petroviç.
Drazen për kundërshtarët e tij ishte “biri i Djallit” duke qenë se koshin e kundërshtarit e shihte si “fuçi”. Për miqtë e tij ai ishte “Mozart”, njeriu që kishte aftësinë magjike për të drejtuar orkestrën me mjeshtëri absolute. Ka qenë e tillë dashuria e tij për “puçrën” saqë dikur deklaroi se “humbja e stërvitjes është një mëkat i padurueshëm për mua”.
Ai lindi më 22 tetor 1964. Ishte fëmija i dytë i Jovanit dhe Mirzenkës. Vëllai i tij i madh Acho ishte ai që e kapi për dore dhe e futi në basketboll. Në moshën 13-vjeçare ai ishte anëtar i ekipit të fëmijëve të KK lokale Šibenka Shibenik. Kjo ishte hera e parë që ai tregoi instinktin e tij vrasës në shënimin e golave.
Shoku i tij i fëmijërisë Neven Spahia e kujton në këtë moshë duke mos dashur të humbasë as në stërvitje! “Ka qenë ndoshta kjo forcë e pashpjegueshme që e shtyu Drazen që në moshë të vogël të stërvitej dy-tri herë në ditë. 500 të shtëna çdo mëngjes, në orën 07:00, para se të shkonim në shkollë. Dhe pasdite ai stërvitej me ekipin. Shkon i pari dhe largohet i fundit. Kështu ai shpalosi të gjitha talentet e tij në kampionatet e fëmijëve, duke luajtur me fëmijë që ishin 2 dhe 3 vjet më të mëdhenj se ai”, kishte deklaruar më parë trajneri kroat.
Ai e urrente humbjen
“Humbje, disfata”. Ai nuk mund t’i përballonte ato. Ai i urrente ato. Kur humbte në fushë, nuk fliste me askënd për orë të tëra. E urrente humbjen edhe në letër. Pas çdo disfate me Sibenkën, ai nuk largohej nga fusha. “Ai qëndroi atje dhe u stërvit në gjuajtje”, shtoi kroati.
Në fillim të viteve 80-të dhe madje edhe krah për krah (1982 – 1983) me “Mozart” në krye, Sibenka arriti në finalen e Koracisë, por humbi kupën. Edhe pse nuk e shijoi gëzimin e një trofeu evropian në vitin 1983, ai doli kampion, por Federata Jugosllave kishte një qëndrim tjetër pasi mendonte se në ndeshjen kundër Bozna Sarajevës – superfuqi e kohës – arbitri luajti një rol negativ.
Në ndeshjen e tij të parë kundër Sibenkës ai shënoi 56 pikë
Pasi mbushi moshën 20 vjeçare, ai duhej t’i shërbente atdheut të tij. Sapo kreu shërbimin ushtarak, ai ndoqi të njëjtën rrugë si vëllai i tij Aleksandër “Aca” Petroviç deri në Cibonë. Në ndeshjen e tij të parë kundër Sibenkës, ai shënoi 56 pikë, ku disa tifozë nuk e miratuan dhe të tjerë thërrisnin “ju jeni i yni, ndal Drazen”. Pas përfundimit të ndeshjes ai kishte deklaruar se “jo, nuk ishte aspak e vështirë. Kujtimet janë kujtime, dashuria është dashuri, por në fushë nuk njoh askënd. Do të shënoj sërish 56 pikë ndaj tyre, kur të kem sërish mundësi”.
Viti i tij i parë si lojtar i Cibonës e çoi në kurorën e trefishtë (kampion, kupë, kupë kampion). Madje, në finalen e ‘grabitjes së kujtimeve’ të vitit 1985 ndaj Real Madridit, ai “ngarkoi” koshin e madrilenëve me 39 pikë.
Në vitin 1986 Cibona me këtë lider (22 pikë) do të fitojë sërish Kupën e Kampionëve. Për t’ia dalë, atij iu desh të kapërcejë pengesën e “gjigantit” Arvindas Samponis. Në vitin 1987 ai fitoi titullin e tretë evropian (Kupa e Fituesve të Kupave) kundër italianit Scavolini, duke shënuar 28 pikë.
Në të njëjtën kohë, ai luajti në fanellën e Jugosllavisë së bashkuar të atëhershme. Nga viti 1984 deri në vitin 1988 ai fitoi medaljen e bronztë në Lojërat Olimpike 1984, medaljen e bronztë në Kampionatin Botëror 1986, medaljen e bronztë në Eurobasket 1987 dhe medaljen e argjendtë në Lojërat Olimpike të Seulit.
Petroviç ishte i famshëm për perfeksionizmin e tij. Ai gjithmonë kishte në mendje të shkonte në anën tjetër të Atlantikut dhe të luante në botën magjike të NBA. Shumë e konsideruan atë “të çmendur” pasi deri atëherë asnjë lojtar evropian nuk kishte arritur të luante atje. Në fakt, në 1986 Portland e zgjodhi atë në raundin e tretë të draftit.
Real Madridi dhe “ëndrra amerikane”
Në vitin 1988, Drazen iu përgjigj pozitivisht propozimit astronomik të Real Madridit (4 milionë dollarë) dhe u transferua në Spanjë. Dhe atje ai bëri atë që dinte gjithmonë. Për të “ngarkuar” me pikë koshat e kundërshtarit. Publiku spanjoll e adhuronte atë. Reali edhe pse humbi kampionatin, fitoi Kupën e Spanjës. Gjithsesi, bashkëpunimi mes dy palëve përfundoi në mënyrë të palavdishme. Arsyeja ishte se ai nuk mund të përshtatej më në stadiumet evropiane. “Mozart” u ndje gati për të realizuar “ëndrrën amerikane”.
Verën e ardhshme ai paketoi valixhet dhe mbërriti në Portland. Ai priste të ishte mbret si në Evropë. Mirëpo, gjërat ishin krejtësisht ndryshe dhe atij iu desh të kufizohej në rolin e bashkëpunëtorit. Kjo sepse para tij ishin Terry Porter dhe Clyde Drexler. Me vetëm 12 minuta për lojë në vitin e tij fillestar, ai shënoi 7.4 pikë. Nëse do të ishte dikush tjetër në vend të tij, ai do t’i linte dhe do të kthehej në Evropë. Por Drazen nuk e bëri. Ai donte të kishte sukses dhe do të bënte gjithçka për të.
Në verën e vitit 1990, si lider, ai mori për dore Jugosllavinë – në shfaqjen e saj të fundit të madhe – dhe e çoi atë në majat e botës, duke mposhtur Bashkimin Sovjetik në finale.
Sezoni 1990-1991 në NBA ishte një kopje e atij të mëparshëm. Petroviç luan edhe rolin e bashkëpunëtorit. Nga 12 minutat e sezonit të parë, koha e tij ra në 7 minuta. Dhe diku atje nuk e duroi dot. Ai u kërkoi drejtuesve të ekipit një shkëmbim. Pra, përmes Denverit përfundoi në duart e New Jersey Nets.
Shfaqja fillon
Debutimi i tij me Nets u zhvillua më 23 janar 1991. Në fund të sezonit ai luajti në 43 ndeshje me 12.6 pikë për lojë. Në sezonin 1991-1992 ai gjeti veten dhe ishte lojtari që shkëlqeu në skenën evropiane në vitet e mëparshme. Jo vetëm që rriti mesataren e pikëve të tij (22.6), por ai ishte golashënuesi më i mirë i të gjitha kohërave në NBA, me një saktësi prej dy pikësh (51%). Ai arriti të bëhej lider i ekipit të tij dhe e çoi atë në play-off.
Në vitin 1992, Jugosllavia nuk ekzistonte më si një vend i bashkuar. Pra, Kroacia mori pjesë në Lojërat Olimpike të Barcelonës. I udhëhequr nga Drazen, ai mundi Bashkimin Sovjetik në gjysmëfinale dhe kaloi në finale, ku u përball me ekipin e ëndrrave amerikane të Michael Jordan, Magic Johnson, Larry Byrd dhe superyje të tjerë. Kroacia ra në vendin e dytë pasi amerikanët ishin të pandalshëm.
Në sezonin 1992-1993, “Mozart” ngriti përsëri mesataren e tij në pikë (22.3) me rrjetat dhe përsëriti saktësinë e shkëlqyer të gjuajtjes prej tre pikësh nga sezoni i kaluar (45%). Në të njëjtën kohë, ai drejtoi përsëri të gjithë rojet e ligës në një përqindje saktësie në dy pikë (52%). Por pavarësisht se mediat amerikane e përzgjodhën në top pesëshen e tretë të vitit, zhgënjimi i tij ishte i dukshëm pasi nuk ishte i ftuar në All Star Game.
“Ti fluturon, ti vdes”
Në verën e vitit 1993, ai udhëtoi për në Poloni, ku Kroacia do të garonte në një ndeshje kualifikuese të Eurobasketit në Gjermani. Ai ishte në moshën më të mirë të basketbollit. Ideja për t’u rikthyer në Evropë kalonte nga Drazen. Pikërisht atëherë filluan të shfaqen zërat për transferimin e tij në Panathinaikos. Në fakt, legjenda thotë se pronari i atëhershëm i Trifyllios, Pavlos Giannakopoulos , i kishte ofruar një kontratë të nënshkruar me kushte boshe të pagës.
Pas përfundimit të ndeshjes me Slloveninë ku shënoi 30 pikë (5/9 dy pikë, 3/10 tre pikë, 11/15 goditje, një kërcim, një asist, tre vjedhje, një faull dhe katër faull) në 35 minuta vendosi të mos kthehej në Kroaci me rrugë ajrore. Më kot shoku i tij i ngushtë Stojan Brankoviç u përpoq ta bindte. Përgjigja që ajo i kishte dhënë ishte “Ti fluturo, ti vdes”. Disa orë më vonë, ndjenja e keqe e Stojanit do të bëhej e vërtetë.
Po aq tronditës është edhe rrëfimi i Dino Rajës në dokumentarin “Once Brothers”. “Po ktheheshim në Kroaci pas kualifikueseve në Wroclaw. Ishte një ditë vere me diell. Sidoqoftë, në një moment në aeroplan, ne pamë qiell të pastër sipër dhe re të mëdha të zeza poshtë. Nuk do ta harroj momentin kur piloti na thotë se kemi një stuhi të pazakontë dhe shikoj orën që tregon pak pas orës 5.00. Është koha kur Drazen na ka lënë…”, tha basketbollisti veteran kroat.
Fundi i lavdishëm i autobanit me shi të Mynihut
Drazen, duke sfiduar fatin e tij, zgjodhi të kthehej në Zagreb me rrugë, i shoqëruar nga e fejuara e tij Clara Zalanji dhe një mik i tyre turk. Pasditja e 7 qershorit ishte me shi, dukshmëria ishte e kufizuar dhe autobahn 9 në Mynih ishte i rrëshqitshëm. Ai u ul në sediljen e pasagjerit të të fejuarës së tij në Golf të kuq. Ai ishte duke fjetur dhe nuk kishte vendosur rripin e sigurimit.
Në Denkentorf, afër Ingolstadt, një kamion që kalonte u përplas në një ishull që ndan rrugën. Drejtuesi i mjetit të rëndë ka humbur kontrollin dhe më pas është përplasur në bllokun e rrugës. Përfundimisht kursi i tij ndaloi kur ai bllokoi të 3 korsitë në drejtim të Mynihut.
Disa sekonda më vonë, Volkswagen Golf u përplas me kamionin e dëmtuar. Dy vajzat u plagosën, por mbijetuan. Drazen, jo, la frymën e fundit në asfalt. Në atë rrugë humbi jeta e një lojtari që punonte aq shumë dhe me aq shumë pasion për të dominuar fushën e basketbollit. “Mozart” ishte vetëm 29 vjeç.
Varrimi i tij në Zagreb u shndërrua në një pelegrinazh popullor… Qindra mijëra njerëz nxituan për të dhënë lamtumirën e fundit… “Do të vazhdoj për Drazen derisa të mos marr frymë”, kishte thënë ajo në një intervistë për Agjencinë e Lajmeve të Athinës në 2019, nëna e të pamposhturit Drazen, Miserka. Menjëherë varri i tij në Mirogoj u bë “i shenjtë” për bashkatdhetarët dhe adhuruesit e tij të kudogjendur.
Më 4 tetor 1993 (30 vjet pas lindjes së tij) stadiumi Cibona u riemërua ndërsa një shesh në Zagreb u emërua Drazen Petrovic. Nga ana e tyre, rrjetat më 11 nëntor 1993 tërhoqën fanellën me nr3 që ai mbante për dy vite e gjysmë. Më 29 prill 1995, para Muzeut Olimpik në Lozanë u ngrit një statujë që do ta kujtojë atë përgjithmonë. Drazen u bë atleti i dytë që merr një nder të tillë. Në vitin 2002 ai u bë anëtar i Hall of Fame.
Trembëdhjetë vjet pas vdekjes së tij dhe konkretisht në vitin 2006, u inaugurua Muzeu “Drazhen Petrovic”. Është një “tempull” i vërtetë kushtuar personalitetit dhe arritjeve të tij, me dhjetë ekspozita me përmbajtje multimodale, të cilat pasqyrojnë gjithë karrierën e tij.
“Ishte një iniciativë e familjes por edhe e shumë njerëzve në mbarë botën që donin të mbanin gjallë kujtimin e tij, të mund të vinin në muze, ta vizitonin, të shihnin dhe dëgjonin gjëra për të që mund të mos i dinin së pari. vite të jetës së tij” , ka shpjeguar për APE-MPE, Biserka Petrovic, në tetor 2019.
Ideja për krijimin e muzeut i përkiste asaj dhe bashkëshortit të saj. Siç tha zonja Petrovic, puna me muzeun është një nga gjërat më të rëndësishme në jetën e saj. “Është e rëndësishme jo vetëm për basketbollin kroat dhe komunitetin sportiv botëror, por edhe për vendin tonë. “Janë të shumtë ata që e njohin Kroacinë kur flasin për Drazen”, shtoi ai, duke theksuar vizitat e studentëve dhe fëmijëve të vegjël.
“Jam shumë i lumtur që muzeun e vizitojnë shumë njerëz dhe veçanërisht shumë fëmijë të vegjël dhe nxënës, që nga kopshti deri tek klasat më të mëdha të shkollës. E dini, nëse nuk e regjistroni historinë, është sikur të mos ketë ndodhur kurrë” , tha ai në mënyrë karakteristike.
Madje ajo ka rrëfyer se ndonjëherë e ka shumë të vështirë të mirëpresë njerëzit pasi të shumtë janë ata që ngarkohen emocionalisht kur flasin për Drazen. Megjithatë, është dashuria e këtyre njerëzve për djalin e saj që i jep kurajon dhe forcën për të vazhduar.
“Derisa vdiq Drazen, nuk e kuptova plotësisht ndikimin që pati në komunitetin e gjerë botëror të sportit. Derisa u inaugurua ky muze, nuk e kuptova se sa zemra kishte Drazen”, theksoi për APE-MPE, nëna e një prej talenteve më të mëdhenj që ka njohur basketbollin botëror.
Madje, ajo kujtoi me emocion një çift nga Paraguai, të cilët vizituan muzeun dhe i thanë se fëmijës së tyre e quajtën Drazen në kujtim të djalit të saj, por edhe pamjen e tij depërtuese, “të thellë”, siç thotë ajo, si ajo në të zeza. dhe foto e bardhë e ditëlindjes së tij të pestë, e cila është një nga momentet e saj të preferuara familjare.
Trashëgimia Petrovic
7 qershor 2022. Ky vit mund të shënojë 29 vjet nga largimi i Mozart, por trashëgimia e tij është ende e gjallë. Po ashtu, çfarë do të ndodhte nëse ai do të dëgjonte shokët e skuadrës dhe do të hipte në aeroplan me ta? A do të nënshkruante për Panathinaikos, duke takuar Nikos Galis? A do ta pushtonte Eurobasket? A do të kishte një familje? Askush nuk mund t’i përgjigjet me siguri të gjitha këtyre… E vetmja gjë e sigurt është se pasioni i Drazenit në parket vështirë se do të ndeshet më në vitet e ardhshme.
