Një shkencëtar i famshëm vrau aksidentalisht pothuajse një milion njerëz dhe arriti të përkeqësojë ndryshimin e klimës. Thomas Middlegley Jr. (18 maj 1889 – 2 nëntor 1944) ishte një inxhinier mekanik dhe kimik amerikan. Ai ishte i rëndësishëm në zhvillimin e benzinës me plumb (tetraetil plumb) dhe disa nga klorofluorokarbonet e para (CFC), të njohura më mirë në Shtetet e Bashkuara si Freon.
Të dy produktet më vonë u ndaluan së bashku për shkak të efekteve të tyre të dëmshme në shëndetin e njeriut dhe mjedisin. Atij iu dhanë më shumë se 100 patenta gjatë karrierës së tij. Megjithatë, siç kishte thënë ambientalisti Junior McNeil, Middlegley i bëri më shumë dëm atmosferës.
Gjërat u përkeqësuan kur Middlegley filloi të shiste benzinë me plumb, të tregtuar me emrin “Ethyl”, pa përmendur efektet e dëmshme anësore të saj, si nervozizmi, lodhja, humbja e peshës, dhimbje barku, të vjella, humbja e kujtesës dhe madje edhe vdekja.
Which one individual changed the world the most? For my money, it’s a little known chemist called Thomas Midgley Jr.
He invented leaded petrol. Then, realising it might be harmful, moved into refrigeration… and invented CFCs. pic.twitter.com/8jjRACMgmp
— Dr Kit Chapman (@ChemistryKit) April 15, 2020
Megjithatë, efektet anësore dukej se ishin gjëja e fundit në mendjen e Middlegley, pasi ai pa vetëm potencialin e madh fitimi të këtij produkti të veçantë. Thuhet se ai ka thënë për shpikjen e tij në vitin 1923: “A e imagjinoni dot sa para do të fitojmë me këtë? Do të fitojmë 200 milionë dollarë, ndoshta edhe më shumë”. Dhe ndërsa shpikja bëri shumë para për Middlegley, ajo pati efekte shkatërruese në të gjithë popullsinë.
Organizata Botërore e Shëndetësisë njoftoi: “Instituti për Metrikat dhe Vlerësimin e Shëndetit (IHME) vlerësoi se në vitin 2019, ekspozimi ndaj plumbit përbënte 900,000 vdekje dhe 21.7 milionë vite jetë të shëndetshme të humbura në mbarë botën për shkak të efekteve afatgjata shëndetësore.
Përdorimi i benzinës me plumb po hiqet gradualisht, siç bën të ditur Organizata Botërore e Shëndetësisë. Megjithatë, ndërsa karburanti me plumb po hiqet gradualisht, përdorimi i CFC-ve (klorofluorokarburet) është ende i përhapur dhe kontribuon në shkatërrimin e planetit. Pra ndikimi i Middlegley -t në Tokë, për fat të keq, ende ndihet.
Për rekord, Middlegley u diagnostikua me poliomielit në moshën 51-vjeçare. Ai shpiku një sistem litarësh dhe rrotullash që lejojnë të tjerët ta ndihmojnë atë të ngrihet më lehtë nga shtrati. Në moshën 55-vjeçare, megjithatë, ai u ngatërrua në litarë dhe vdiq nga mbytja.
