Organi perceptues më i vlefshëm i qenve është hunda e tyre, pasi është deri në 10,000 herë më e fortë në erë se e jona! Sigurisht, nuk është e vlefshme vetëm për miqtë tanë të dashur katërkëmbësh. Ndjesia e tyre e nuhatjes është mjeti që ata ofrojnë me vetëmohim për të mirën tonë.
Qentë mund të zbulojnë një gamë të gjerë aromash të ndryshme në përqendrime shumë më të ulëta se njerëzit apo edhe instrumentet laboratorike të teknologjisë së lartë. Jo vetëm kaq, por zbulimi i aromave përfiton edhe vetë kafshët, duke përmirësuar mirëqenien e tyre përmes nuhatjes.
Pra, si vihen në praktikë këto përfitime? Jacqueline Boyd, Lektore e Lartë në Shkencën e Kafshëve në Universitetin e Nottingham Trent, në artikullin e saj në The Conversation, rendit të gjitha mënyrat në të cilat qentë japin shërbimet e tyre të nuhatjes për zbulimin e sëmundjeve të ndryshme.
Ndjesia e tyre shumë e saktë e nuhatjes tani ndihmon në monitorimin e shëndetit të njeriut.
Me shpërthimin e pandemisë, roli i mundshëm i qenve si “partnerë laboratorikë” u eksplorua shpejt. Provat e hershme kërkimore zbuluan se pas vetëm një jave trajnimi, qentë ishin në gjendje të zbulonin infeksione në lëngjet e trupit nga sistemi i frymëmarrjes, duke identifikuar saktë rastet pozitive në 83% të rasteve.
Pasi u trajnuan në mostrat nga sistemi i frymëmarrjes, qentë ishin gjithashtu në gjendje të përgjithësonin aftësinë e tyre për të zbuluar koronavirusin në lëngje të tjera trupore, të tilla si djersa dhe urina.
Në një studim të fundit të kryer në shkollat e Kalifornisë, u zbulua se qentë zbulojnë virusin me 95% saktësi në një mjedis të kontrolluar laboratorik dhe 83% në shkolla.
Dy qentë e trajnuar në laborator u dërguan në 27 shkolla në Kaliforni dhe përfunduan 3,897 teste diagnostikuese, kryesisht te nxënësit, duke nuhatur kyçet dhe këmbët e tyre. Për hir të krahasimit dhe kontrollit të saktësisë, pjesëmarrësit kryen edhe një test të rrjedhës anësore (të shpejtë).
Megjithëse përfundimisht kishte një mospërputhje të vogël midis rezultateve laboratorike dhe kushteve reale, efikasiteti ishte ende i lartë. Prandaj, duke pasur si mjet hundën e qenve, diagnoza bëhet më shpejt dhe me kosto më të ulët, krahasuar me disa nga metodat tradicionale të kontrollit.
Përveç koronavirusit, qentë kanë provuar se janë në gjendje të identifikojnë me saktësi fëmijët e infektuar me malarie vetëm duke nuhatur këmbët e tyre, sipas një studimi tjetër. Megjithatë, ato janë po aq efektive në zbulimin e infeksioneve bakteriale të sistemit urinar dhe infeksioneve gastrointestinale të shkaktuara nga bakteri Clostridium difficile, i cili mund të jetë kërcënues për jetën për pacientët vulnerabël.
Përveç këtyre sëmundjeve, qentë e trajnuar posaçërisht janë roje vigjilente të personave me epilepsi dhe diabet, të cilët nuhasin kur pacienti është në rrezik.
Sidoqoftë, kontrolli i përgjithshëm i shëndetit duke përdorur qen kërkon rishikim të vazhdueshëm dhe hetim të kujdesshëm, ndërkohë që duhet të sigurohet mirëqenia e qenve.
Siç përfundon në fund Dr. Boyd, duke përdorur aftësitë e tyre të lindura për të mbështetur shëndetin dhe mirëqenien e njeriut përmes zbulimit mjekësor mund të jetë një mënyrë tjetër për të thelluar marrëdhëniet njeri-qen.
